غدد لنفاوی، که در سراسر بدن پراکنده‌اند، یکی از ارکان اصلی سیستم ایمنی بشمار می‌روند و وظیفه‌ فیلتر کردن میکروب‌ها، ویروس‌ها و سایر عوامل بیماری‌زا را بر عهده دارند. در ناحیه گردن و گلو، این غدد نسبت به عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی حساس و واکنش‌پذیر هستند. تورم غدد لنفاوی در این نواحی معمولا نشانه‌ای است از فعالیت سیستم ایمنی در پاسخ به یک عامل عفونی؛ اما در برخی موارد، این تورم می‌تواند زنگ خطری برای بیماری‌های مزمن، اختلالات خودایمنی یا حتی سرطان‌ها باشد. اگر تا به حال متوجه برجستگی یا درد در ناحیه گردن خود شده‌اید یا در اطراف گلو غده‌ای متورم احساس کرده‌اید، این مقاله می‌تواند پاسخی روشن به نگرانی‌های شما باشد. در ادامه، به بررسی دقیق دلایل شایع و نادر تورم غدد لنفاوی گردن و گلو می‌پردازیم، نشانه‌های هشداردهنده را معرفی می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید.

علت تورم غدد لنفاوی گردن و گلو چیست؟

تورم غدد لنفاوی در ناحیه گردن و گلو پاسخی طبیعی از سوی سیستم ایمنی بدن به عفونت‌ها یا التهاب‌ها است. این غدد نقش مهمی در فیلتر کردن مایعات لنفاوی و شناسایی عوامل بیماری‌زا دارند. زمانی که بدن با یک عامل عفونی مانند ویروس یا باکتری مواجه می‌شود، غدد لنفاوی فعال‌تر شده و در نتیجه بزرگ و متورم می‌شوند. از جمله مهم‌ترین دلایل بروز این وضعیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عفونت‌های ویروسی: عفونت‌هایی مانند آنفلوانزا و سرماخوردگی
• عفونت‌های باکتریایی: گلودرد باکتریایی، آبسه دندانی، عفونت‌های گوش یا عفونت‌های سینوسی می‌توانند باعث متورم شدن غدد لنفاوی گردن و گلو شوند.
• التهاب مزمن: ابتلا به بیماری‌های خود ایمن مانند لوپوس، آرتریت و رومائید
• سرطان‌ها: سرطان غدد لنفاوی مانند لوسمی و لنفوم و سرطان سر و گردن می‌توانند به غدد لنفاوی سرایت کنند.
• واکنش‌های آلرژیک: آلرژی‌های می‌توانند باعث التهاب و تورم غدد لنفاوی گردن و گلو شوند.
• آلودگی‌های باکتریایی یا ویروسی در سیستم تنفسی فوقانی: عفونت لوزه یا گلو از علت‌های تورم غدد لنفاوی گردن و گلو هستند.

در مورد روش‌های درمان سرطان غدد لنفاوی بیشتر بخوانید.

علائم تورم غدد لنفاوی گردن و گلو

متورم شدن غدد لنفاوی گردن و گلو با علائم مختلفی می‌تواند ایجاد شود. زمانی که علائم غیرعادی در ناحیه گردن و گلو احساس کردید بهتر است هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه کنید تا پزشک معاینات لازم را انجام دهد. مهم‌ترین علائم تورم غدد لنفاوی گردن و گلو، عبارت‌اند از:

تورم غدد لنفاوی گردن و گلو چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص تورم غدد لنفاوی گردن و گلو باید توسط پزشک متخصص انجام شود. پزشک معاینات فیزیکی را بسته به علائم غدد لنفاوی گردن و گلو آغاز می‌کند. از مهم‌ترین راه‌های تشخیص تورم غدد لنفاوی گردن و گلو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• معاینه بالینی توسط پزشک: لمس غدد لنفاوی برای بررسی اندازه، سفت یا نرم بودن وتحرک‌پذیری و بررسی این که آیا به بافت‌های اطراف چسبیده‌اند یا قابل حرکت‌اند.
• انجام آزمایش‌های خون: برای بررسی عفونت و ارزیابی میزان التهاب در بدن
• آزمایش‌های عفونی خاص: تست‌های EBV، HIV
• انجام تصویربرداری: انجام سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن، ام‌آرآی و X-ray قفسه سینه
• نمونه‌برداری (بیوپسی): زمانی از این روش استفاده می‌شود که غدد لنفاوی بدون علت مشخص بزرگ شده باشند همچنین سفت و بدون درد باشند، بیش از ۳ تا ۴ هفته ادامه دار باشند و همراه با کاهش وزن، تب و تعریق شبانه همراه باشند.

راه‌های درمان تورم غدد لنفاوی گردن و گلو

برای درمان تورم غدد لنفاوی گردن و گلو، ابتدا باید علت زمینه‌ای آن شناسایی و برطرف شود؛ زیرا این تورم نشانه‌ای از یک مشکل داخلی در بدن است. اگر عامل اصلی، عفونت یا بیماری خاصی باشد، بسته به نوع آن، روش‌های درمانی متفاوتی مورد نیاز خواهند بود. در ادامه، به بررسی روش‌های رایج درمانی بر اساس علت‌های مختلف تورم غدد لنفاوی در ناحیه گردن و گلو می‌پردازیم:

درمان عفونت ویروسی غدد لنفاوی گردن و گلو

ویروس‌هایی مانند سرماخوردگی، آنفلوانزا یا ویروس اپشتین بار (EBV) معمولا خودبه‌خود بهبود می‌یابند، بنابراین درمان آن‌ها با مسکن‌هایی مانند پاراستامول (استامینوفن) یا ایبوپروفن انجام می‌شود، همچنین داشتن استراحت کافی و استفاده از مایعات برای جلوگیری از کم آبی بدن و تسکین گلو درد می‌تواند به بهبود سریع‌تر کمک کند.

درمان عفونت باکتریایی

اگر تورم غدد لنفاوی به‌دلیل عفونت باکتریایی (مثل گلودرد استرپتوکوکی یا آبسه دندانی) باشد، ممکن است پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز کند. آنتی‌بیوتیک‌ها به درمان عفونت‌های باکتریایی کمک می‌کنند و در صورت بروز آبسه، ممکن است نیاز به درمان دندانی باشد.

درمان عفونت قارچی

در مواردی که علت تورم غدد لنفاوی گردن و گلو عفونت‌های قارچی باشد (کمتر شایع است)، پزشک داروهای ضد قارچ تجویز می‌کند که به درمان و کاهش تورم غدد لنفاوی گردن و گلو کمک زیادی خواهند کرد.

درمان غدد لنفاوی گردن و گلو به دلیل التهاب مزمن

در صورتی که تورم غدد لنفاوی به علت بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید باشد، درمان آن را می‌توان با کمک داروهای ضد التهابی مانند کورتیکواستروئیدها و داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی انجام داد.

درمان سرطان

اگر علت تورم غدد لنفاوی گردن و گلو سرطان باشد با روش‌هایی مانند جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی قابل درمان است. بهتر است برای درمان سرطان ناشی از تورم غدد لنفاوی گردن و گلو تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرید.

درمان‌های عمومی برای کاهش تورم و درد

استفاده از کمپرس گرم و سرد بر روی ناحیه‌ی غدد لنفاوی، به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند. همچنین شستشو گلو با آب نمک برای تسکین گلو درد، کاهش التهاب و استفاده از رژیم غذایی سالم برای درمان تورم غدد لنفاوی گلو و گردن مناسب است.

راه‌های پیشگیری از ایجاد تورم غدد لنفاوی گردن و گلو

پیشگیری از تورم غدد لنفاوی گردن و گلو به معنای جلوگیری از عواملی است که باعث فعال شدن سیستم لنفاوی و التهاب آن می‌شوند. از آنجا که تورم این غدد معمولا در واکنش به عفونت‌ها، بیماری‌های التهابی یا در موارد نادر سرطان‌ها رخ می‌دهد، پیشگیری بیشتر شامل رعایت نکات بهداشتی و تقویت سیستم ایمنی است. از جمله از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از ایجاد تورم غدد لنفاوی گردن و گلو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رعایت بهداشت دست‌ها
• پرهیز از تماس با افراد بیمار
• پوشاندن دهان و بینی هنگام عطسه یا سرفه
• رعایت بهداشت دهان و دندان
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• تغذیه سالم و متعادل
• ورزش منظم
• خواب کافی
• مدیریت استرس
• ترک سیگار و دخانیات
• پرهیز از مصرف الکل بیش از حد
• انجام معاینات منظم و چکاپ‌های دوره‌ای

چه زمانی برای بررسی تورم غدد لنفاوی باید به پزشک مراجعه کرد؟

مراجعه به پزشک برای بررسی تورم غدد لنفاوی گردن و گلو زمانی ضروری است که علائم نگران‌ کننده یا طولانی‌مدت وجود داشته باشند. در بیشتر موارد، تورم ناشی از یک عفونت ساده و موقتی است که خودبه‌خود برطرف می‌شود، اما گاهی می‌تواند نشانه‌ی یک بیماری جدی‌تر مانند عفونت مزمن، بیماری خودایمنی یا حتی سرطان باشد. از جمله مواردی که برای تورم غدد لنفاوی باید به پزشک مراجعه کرد شامل موارد زیر هستند:

• تورم بیش از ۲ هفته ادامه داشته باشد.
• غدد سفت و در حال بزرگ شدن باشند.
• گلو درد شدید با زخم‌های دهانی
• درد در هنگام بلع یا تنفس
• کاهش اشتها
• خستگی شدید و بی دلیل همراه با تورم

چگونه درد ناشی از تورم غدد لنفاوی گردن و گلو را کاهش دهیم؟

برای کاهش درد ناشی از تورم غدد لنفاوی گردن و گلو، می‌توان از مسکن‌های بدون نسخه و شربت‌های ضدسرفه یا گلو درد استفاده کرد. همچنین داشتن استراحت کافی و تغذیه مناسب به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک زیادی می‌کنند و این موضوع در کاهش درد تاثیرگذار است. استفاده از کمپرس سرد و گرم برای تسکین درد تورم غدد لنفاوی گردن و گلو نیز بسیار موثر است.

کلام پایانی

تورم غدد لنفاوی گردن و گلو در بسیاری از موارد پاسخی طبیعی و موقت به عفونت‌های رایج است، اما در صورتی که این تورم پایدار بماند یا با علائم نگران‌کننده‌ای همراه شود، نیاز به بررسی‌های تخصصی و دقیق دارد. تشخیص زودهنگام علت این تورم می‌تواند از پیشرفت بیماری‌های جدی‌تری مانند عفونت‌های مزمن، اختلالات خودایمنی یا حتی برخی سرطان‌ها جلوگیری کند. دکتر سمانه قهرمان‌پوری، پزشک متخصص و با تجربه در زمینه بیماری‌های غدد لنفاوی و اختلالات مرتبط با ناحیه سر و گردن، با بهره‌گیری از دانش روز و روش‌های تشخیصی و درمانی پیشرفته، آماده ارائه مشاوره تخصصی و طراحی مسیر درمانی موثر برای بیماران هستند. اگر با تورم یا درد در ناحیه گردن و گلو مواجه هستید، مراجعه به‌موقع می‌تواند نقش مهمی در سلامت شما ایفا کند.

سوالات متداول