سرطان غدد لنفاوی، بیماریی است که با رشد غیر طبیعی سلول‌های سیستم لنفاوی آغاز می‌شود و می‌تواند بخش‌های مختلف بدن را درگیر کند. اگرچه این بیماری می‌تواند ترسناک باشد، اما پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه پزشکی، گزینه‌های درمانی متنوعی را برای بیماران فراهم کرده است. در این مقاله، به بررسی انواع مختلف سرطان غدد لنفاوی، علائم، روش‌های تشخیص و مهم‌تر از همه، گزینه‌های درمانی موجود خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید تا با شناخت بیشتر این بیماری، به مقابله با آن امیدوارتر شویم. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با سرطان غدد لنفاوی روبرو هستید، این مقاله می‌تواند اطلاعات ارزشمندی در اختیار شما قرار دهد.

لنفوم یا سرطان غدد لنفاوی چیست؟

لفنوم یا سرطان غدد لنفاوی به معنی بدخیمی در سیستم لنفاوی است. سیستم لنفاوی مجموعه‌ای از بافت‌ها، ارگان‌ها و عروقی است که در مبارزه با عفونت‌ها، به بدن کمک می‌کند. همچنین لنفوم یا سرطان غدد لنفاوی یک نوع سرطان خونی نیز محسوب می‌شود؛ چراکه بدخیمی از سلول‌های سفید خون تحت عنوان لنفوسیت‌ها آغاز می‌شود. گلبول‌های سفید خون طی پیشرفت سرطان غدد لنفاوی، دچار جهش شده و به شکل غیر قابل کنترلی تکثیر می‌شوند. این جهش‌ها به طور خود به خود اتفاق می‌افتند، اما تحقیقات نشان داده بیماری‌های خودایمنی، عفونت‌های ویروسی، نقص ایمنی و سابقه‌ خانوادگی زمینه‌ ایجاد جهش موثر در سرطان غدد لنفاوی را فراهم می‌کند.

علائم سرطان غدد لنفاوی

لنفوم یا سرطان غدد لنفاوی با علائم غیر اختصاصی تظاهر می‌یابد، علائمی که مشخص‌کننده‌ سرطان غدد لنفاوی نیست و در بسیاری بیماری‌های دیگر نیز مشاهده می‌شود:

• درد و تورم گره‌های لنفاوی در قسمت گردن، زیر بغل و کشاله‌ ران که ظرف مدت یک هفته برطرف نخواهد شد.
• خستگی ماندگار و طولانی مدت، به‌طوری‌که حتی پس از استراحت و خواب کافی برطرف نخواهد شد.
• تب راجعه و مکرر
• تعریق شبانه
• تنگی نفس و احساس خفگی
• کاهش وزن غیر قابل توجیه

بهترین درمان برای سرطان غدد لنفاوی

امروزه از روش‌های مختلفی برای درمان سرطان غدد‌لنفاوی استفاده می‌شود. این روش‌ها شامل طیف گسترده‌ای از اقدامات درمانی می‌شود:

• رادیوتراپی
• شیمی درمانی
• پیوند سلول‌های مغز استخوان
• ایمونوتراپی
• توموتراپی
• درمان به روش سلول CAR_T

بهترین روش درمان بسته به شدت و علائم بیماری و همچنین شرایط زمینه‌ای بیمار تعیین می‌شود، بنابراین در نظر گرفتن یک روش درمانی به عنوان بهترین روش درمان سرطان غدد لنفاوی، غیر ممکن به نظر می‌رسد. با این وجود اگر پیوند سرطان مغز استخوان به صورت موفقیت‌آمیز انجام شود، سلول‌های سرطانی از بدن پاک شده و تولید سلول‌های سالم از سر گرفته خواهد شد.

نقش ایمونوتراپی در درمان سرطان غدد لنفاوی

ایمونوتراپی یکی از روش‌های درمان سرطان غدد‌لنفاوی است که بر سیستم ایمنی تاثیر می‌گذارد. سیستم لنفاوی جزئی از سیستم ایمنی بدن محسوب شده و همچنین گلبول‌های سفید خون نقش مهمی در واکنش‌های ایمنی ایفا می‌کنند. با استفاده از مکانیسم‌ها و روش‌های گوناگون ایمونوتراپی می‌توان از سلول‌های سیستم ایمنی بدن برای یافتن و نابودی سلول‌های سرطانی در درمان سرطان غدد‌لنفاوی استفاده کرد. عود سرطان غدد لنفاوی با استفاده از روش ایمونوتراپی نادر خواهد بود؛ چراکه سیستم ایمنی می‌آموزد در آینده نیز سلول‌های سرطانی را یافته و ریشه‌کن کند. ایمونوتراپی به روش‌های گوناگونی قابل انجام است که در ادامه این روش‌ها را بررسی خواهیم کرد.

آنتی‌‌‌ بادی‌های مونوکلونال

آنتی‌ بادی‌ها در سراسر بدن گردش کرده و به مولکول‌های آنتی ژن متصل می‌شوند. آنتی‌ ژن‌ها مولکول‌هایی هستند که روی سطح سلول‌های بیگانه مثل سلول‌های عفونی و سرطانی وجود دارند. پس از اتصال آنتی بادی و آنتی ژن با استفاده از چندین مکانیسم، سلول‌های بیگانه از بدن حذف خواهند شد. با الهام از این مکانیسم طبیعی بدن، دانشمندان یک سری آنتی بادی حساس به آنتی ژن‌های سلول‌های سرطانی غدد لنفاوی ساخته و سپس با تزریق این آنتی بادی‌های مصنوعی سلول‌های سرطانی نابود خواهند شد.

مهارکننده‌های Checkpoint

سیستم ایمنی توسط یک سری پروتئین‌ها تحت عنوان Checkpoint روی سطح سلول‌ها، سلول‌های بیگانه و خودی را تشخیص می‌دهد. سلول‌های سرطانی غدد لنفاوی پروتئین‌های سطح خود را به نحوی تغییر می‌دهند تا توسط سیستم ایمنی شناسایی نشوند. با این روش از نابودی خود جلوگیری می‌کنند، اما در این روش ایمونوتراپی، داروها از این فرایند پیشگیری می‌کنند. درنتیجه سیستم ایمنی موفق به شناسایی و نابودی سلول‌های سرطانی غدد لنفاوی خواهد شد.

روش درمانی CART cell

در این روش ایمونوتراپی سرطان غدد لنفاوی، سلول‌های T از خون جمع‌آوری و خالص می‌شود، سپس در آزمایشگاه به این سلول‌ها، CAR (chimeric antigen receptor) اضافه می‌شود. CAR گیرنده‌هایی برای اتصال به آنتی‌ ژن‌های سطح سلول‌های سرطانی غدد لنفاوی هستند. درنتیجه این سلول‌ها به سیستم ایمنی معرفی و سپس نابود می‌شوند. در مرحله‌ بعد سلول‌های T حاوی CAR تحت عنوان CART cell به بدن تزریق شده تا تکثیر شده و به مبارزه با سلول‌ها سرطانی غدد لنفاوی بپردازند.

توموتراپی لنفوم

توموتراپی شکلی پیشرفته‌تر از رادیوتراپی است که در درمان سرطان غدد‌لنفاوی به کار می­رود. در این روش از رادیو درمانی و اشعه برای درمان سلول‌های سرطانی غدد لنفاوی استفاده می‌شود.
در این روش با به کارگیری از تکنولوژی جدید اشعه فقط به موضع درگیر تابانده شده و از ایجاد عوارض بعدی تا حد زیادی می‌کاهد.

درمان سرطان غدد لنفاوی بدخیم

زمانی که سرطان غدد لنفاوی به حدی پیشرفت کند و بدخیم شود که امیدی به بهبود بیمار نباشد، می‌توان از درمان تسکینی سرطان غدد لنفاوی برای بهبود کیفیت زندگی بیمار بهره برد. در روش درمان تسکینی سرطان غدد لنفاوی ترکیبی از دارودرمانی، شیمی درمانی و رادیو درمانی به کار گرفته می‌شود، اما هدف از این اقدامات درمانی کاهش درد و ناراحتی بیمار و همچنین افزایش کیفیت زندگی اوست. همچنین جراحی در درمان سرطان غدد‌لنفاوی جایگاه چندانی ندارد؛ چراکه سیستم لنفاوی در سراسر بدن گسترش یافته است و نمی‌توان صرفاً با خروج یک غده­ لنفاوی آلوده، بیماری را به صورت کامل درمان نمود.

پیشگیری از سرطان غدد لنفاوی

برای پیشگیری از سرطان غدد لنفاوی مانند هر سرطان دیگری باید سبک زندگی سالم در پیش گرفت. به علاوه ازآنجاکه سرطان غدد لنفاوی مربوط به نقص در سیستم ایمنی است، باید در راستای تقویت و بهبود سیستم ایمنی بدن نیز تلاش کرد:

• سبک زندگی با تحرک کافی
• رژیم غذایی سرشار از سبزی و میو‌ه‌ها
• اجتناب از مصرف غذاهای آماده و نوشیدنی‌های دارای قند بالا
• پرهیز از مصرف دخانیات
• دوری از ریسک بیماری‌های نقص ایمنی مانند HIV
• استفاده از سرنگ آلوده
• کاهش مصرف الکل
• حفظ وزن در محدوده‌ طبیعی (BMI کمتر از ۲۵)

کلام پایانی

درمان سرطان غدد‌لنفاوی به علت توزیع گسترده­ سیستم لنفاوی در بدن، فرایندی دشوار و پیچیده است. با این وجود امروزه روش­های گوناگون و نوینی برای درمان سرطان غدد‌لنفاوی به کار گرفته می­شود. این روش­های درمانی جدید تا حد بسیاری به افزایش کیفیت و بهبودی بیماران کمک کرده است؛ اما همچنان سرطان غدد لنفاوی در دسته­ بیماری­های بدخیم است. درنتیجه مانند هر بیماری دیگری، پیشگیری بهتر از درمان سرطان غدد‌لنفاوی است. با استفاده از توصیه­های رایج و ساده­ سلامتی تا حد زیادی می­توان از بروز این بیماری پیشگیری کرد.