سندرم تونل کوبیتال یا گیر افتادگی عصب اولنار بیماری است که خود را به صورت بی‌حسی دست، گزگز مداوم یا درد در آرنج، شانه یا انگشتان نشان می‌دهد. این احساسات ناخوشایند ناشی از نیشگون‌گرفتن عصب اولنار در ناحیه مفصل آرنج است، جایی که عصب از نزدیکی پوست و استخوان عبور می‌کند. اگر به پزشک مراجعه کرده‌اید و به شما گفته شده است که به بیماری سندروم کوبیتال مبتلا شده‌اید، این بخش را مطالعه فرمایید تا با علل، تشخیص و بهترین روش درمان آن آشنا شوید.

اعصاب دست در ناحیه آرنج و مچ

اعصابی به نام‌های مدیان، اولنار و رادیال به عضلات دست اجازه کار و احساس می‌دهند. عصب اولنار که از زیر بغل می‌آید و به حلقه و انگشت کوچک دست می‌رسد، از تونلی با بافت همبند و سطوح استخوانی از پشت داخلی آرنج عبور می‌کند. به فشردگی این عصب در ناحیه آرنج، سندرم تونل کوبیتال می‌گویند. سندرم تونل کوبیتال به دلایل مختلفی رخ می‌دهد و بر زندگی روزمره بیمار تأثیر منفی می‌گذارد و کیفیت زندگی را به‌طورجدی کاهش می‌دهد. از طرفی سندرم تونل کوبیتال که معمولاً به عنوان فشردگی عصب در آرنج تعریف می‌شود، به دلیل اختلالات غدد درون‌ریز رخ می‌دهد، اما عوامل خارجی نیز می‌توانند این مشکل را ایجاد کنند.

سندرم تونل کوبیتال چیست؟

سندرم تونل کوبیتال زمانی رخ می‌دهد که عصب اولنار که به انگشت حلقه و انگشت کوچک می‌رود، در شیار آرنج فشرده شود. این بیماری، یک کابوس به ویژه برای کارمندان است. کارمندان اداری به طور معمول از درد گردن و کمر رنج می‌برند و برخی از آنان علاوه بر این مورد از فشار عصبی در آرنج رنج می‌برند که یک اختلال موذیانه است و به‌سرعت در حال گسترش در سراسر جهان است.

چه چیزی باعث سندرم تونل کوبیتال می‌شود؟

سندرم تونل کوبیتال دلایل زیادی دارد، اما همیشه به دلیل فشرده‌شدن یا تحریک عصب اولنار است. با افزایش سن، اعصاب حساس‌تر می‌شوند. مشخص شده است که احساس ناراحتی اغلب با یک فعالیت خاص مرتبط است. علل سندرم تونل کوبیتال را می‌توان به شرح زیر فهرست کرد:

• آسیب‌های قبلی (سقوط، تصادف، ضربه خوردن)
• بیماری‌های روماتیسمی که بر مفصل آرنج تأثیر می‌گذارد.
• استفاده طولانی مدت از کامپیوتر
• خم‌کردن آرنج برای مدت طولانی
• رشد استخوان‌های آرنج
• تغییر شکل مفاصل به دلایل مختلف
• از مفصل آرنج برای مدت طولانی استفاده نکنید. مثلاً؛ مانند نواختن گیتار، نقاشی، استفاده از کیبورد
• خوابیدن در وضعیت نامناسب؛ روی بازوی خود دراز نکشید.
• ضخیم‌شدن بافت نرم در آرنج

علائم سندرم تونل کوبیتال چیست؟

آیا اغلب هنگام صحبت با تلفن مجبور می‌شوید دست خود را عوض کنید و وقتی شب‌هنگام به رختخواب می‌روید وقتی دست خود را زیر سر خود می‌گذارید احساس ناراحتی می‌کنید؟ یا هنگام خواندن کتاب انگشتانتان بی حس می‌شوند و در استفاده از کامپیوتر یا حتی شانه‌کردن موهایتان مشکل دارید؟ اگر چنین است بهتر است هرچه زودتر نوبت بگیرید.

علائم سندرم تونل کوبیتال ممکن است در هر بیمار به یک‌شکل و به یک اندازه رخ ندهد. با این حال، این علائم همچنین می‌تواند علائم بسیاری از بیماری‌ها یا تغییر شکل‌های دیگر باشد. به همین دلیل در هنگام بروز علائم باید به متخصص ارتوپدی که در زمینه کاری خود مجرب است مراجعه کرد و معاینات لازم را قطع نکرد. علائم سندرم تونل کوبیتال را می‌توان به شرح زیر فهرست کرد:

• درد (به خصوص در دست و بازو)
• گزگز در ناحیه بازو و انگشت کوچک
• ضعف در برخی از عضلات دست
• کاهش توانایی چنگ‌زدن
• محدودیت توانایی هماهنگی دست
• از دست دادن حس در انگشت کوچک و انگشت حلقه
• ناتوانی در صاف‌کردن انگشت کوچک و انگشت حلقه

تشخیص سندرم تونل کوبیتال 

اولویت در تشخیص سندرم تونل کوبیتال معاینه فیزیکی است. علاوه بر این، تست الکترومیوگرافی برای اندازه‌گیری حس و قدرت عضلانی استفاده می‌شود. اگر تصور شود که مشکل کلسیفیکاسیون آرنج همراه با سندرم وجود دارد، می‌توان با اشعه ایکس آرنج و معاینه MRI نیز انجام داد.

درد سندرم تونل کوبیتال چگونه اتفاق می‌افتد؟

حساسیت و درد در ناحیه داخلی آرنج که با لمس به ساعد ضربه می‌زند و احساس الکتریکی در دست وجود دارد. فشرده‌سازی اعصاب که از بسیاری از حرکات فرد در زندگی روزمره جلوگیری می‌کند و کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد، در واقع بیش از یک کارگر حرفه‌ای را تحت تأثیر قرار می‌دهد. کارمندان میز کار، کسانی که لپ‌تاپ را به رختخواب می‌برند یا آن را روی لبه مبل می‌گذارند و آرنج را در معرض شرایط غیر ارگونومیک قرار می‌دهند و رانندگانی که با بازوی خود به پنجره رانندگی می کنند، دچار فشردگی عصب در آرنج می‌شوند.

درمان سندرم تونل کوبیتال

هنگامی که مشکل سندرم تونل کوبیتال تشخیص داده شد، برنامه‌ریزی درمانی ممکن است بسته به سن و سبک زندگی بیمار متفاوت باشد. اول از همه عواملی که باعث ایجاد این سندرم می‌شوند از بین می‌روند. برای درمان موفقیت‌آمیز سندرم تونل کوبیتال، شناسایی و پیشگیری از فعالیتی که باعث ایجاد مشکل می‌شود ضروری است؛ بنابراین، می‌توان فشار روی عصب را کاهش داد. باید فعالیت‌های روزانه و حرفه‌ای از جمله کار و اوقات فراغت را با جزئیات بررسی کند تا مشکل اساسی را پیدا کند. روش انجام فعالیتی که ممکن است علائم ایجاد کند باید تغییر کند.

روش‌های مورد استفاده در درمان سندرم تونل کوبیتال به شرح زیر است:

• فیزیوتراپی: تسکین ناحیه تحت‌فشار عصب با انجام تمرینات زیر نظر پزشک متخصص نیز بخشی از روند درمان است. برای کمک به اطمینان از حرکات مفاصل، تقویت عضلات و آرامش اعصاب می‌توان از روش‌های درمانی مختلفی استفاده کرد. بیمار از استفاده صحیح از آرنج و بازوها و وضعیت صحیح خوابیدن آگاه می‌شود. علاوه بر جلوگیری از خم‌شدن بیش از حد آرنج با کمک آتل‌های مختلف ارائه می‌شود.
• درمان پزشکی: داروهای مسکن و داروهای مختلف را می‌توان برای کاهش درد و شکایات که توسط پزشک برای برنامه درمانی تعیین شده است استفاده کرد.
• درمان جراحی: اگر سایر روش‌های درمانی ناکافی باشند، می‌توان از درمان جراحی برای کاهش فشار عصب اولنار استفاده کرد.

روند بهبودی پس از عمل در درمان سندرم تونل کوبیتال

نکاتی وجود دارد که پس از درمان با روش‌های جراحی باید مورد توجه قرار گیرد. با این حال، لازم است ابتدا به برخی از عوامل خطر اشاره شود. در درمان جراحی سندرم تونل کوبیتال، مانند هر مداخله جراحی، خطراتی وجود دارد. جراحی دقیق برای جلوگیری از عوامل خطر مانند خونریزی بیش از حد، عفونت یا موقعیت نادرست عصب مورد نیاز است. علاوه بر این، پزشکی که جراحی را انجام خواهد داد باید در زمینه کاری خود متخصص و باتجربه باشد.

برای اینکه درمان جراحی با موفقیت انجام شود، برنامه توانبخشی نباید در طول دوره نقاهت بعد از عمل قطع شود. همچنین توصیه می‌شود از استفاده از اسپلینت و استفاده از کمپرس سرد در دوره توصیه شده توسط پزشک غافل نشوید.