نحوه تغذیه بیمار، و غذاهایی که بعد از جراحی سرطان سینه می‌خورد، تاثیر زیادی بر بهبودی بیمار دارد. جراحی سرطان سینه یک عمل سنگین است . بیمار در طی این جراحی خون و مایعات زیادی از دست می‌دهد، بعلاوه باید با درد، خستگی و جای زخم جراحی نیز دست و پنجه نرم کند. به همین دلیل باید برنامه‌های تغذیه‌ای خاصی برای بیماران، بعد از این جراحی توصیه و اجرا گردد.

رعایت کردن یک رژیم غذایی متعادل و سالم، در برطرف کردن عوارض جانبی جراحی سرطان سینه، به بیمار کمک می‌کند. در این مقاله، یک برنامه رژیم غذایی مناسب و کامل برای بعد از جراحی سرطان سینه (ماستکتومی) را بررسی می‌نمائیم.

اهمیت تغذیه مناسب بعد از عمل جراحی سرطان سینه (ماستکتومی)

در طی مراحل درمان، رژیم غذایی بیمار باید موجب افزایش قدرت بدنی او گردد. بیمار باید غذاهایی با پروتئین فراوان و غذاهای پرکالری مصرف نماید که در موارد زیر به او کمک کند.

• بهبودی سریع‌تر و سلامتی کامل
• بالا بردن سطح انرژی و قدرت بدنی
• نگه داشتن بیمار در وزن مناسب
• بالا بردن قدرت بیمار در تحمل و غلبه کردن به عوارض جانبی شیمی درمانی و پرتو درمانی
• کاهش خطر عفونت بعد از جراحی

تغذیه مناسب در دوران نقاهت بعد از عمل جراحی سرطان پستان

بعد از جراحی سرطان سینه، بیمار باید یک برنامه غذایی را رعایت نماید که علاوه بر تامین مواد مغذی مورد نیاز، سرعت بهبودی را نیز افزایش دهد. در زیر، رژیم غذایی مناسب برای این بیماران، توصیه شده است:

۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد از جراحی: بیمار بعد از به هوش آمدن، می‌تواند تغذیه را با خوردن شیر، آب میوه و فرنی رقیق آغاز کند؛ و باید ۴ تا ۶ بار در روز، و هر بار به مقدار ۱۰۰-۵۰ میلی لیتر، غذا بخورد. بعلاوه مواد مغذی، از طریق سرم هم به بیمار تزریق می‌شود.

 ۲۴ تا ۴۸ ساعت بعد از جراحی: تغذیه بیمار با مصرف غذاهای نرم، مایع و سبک، ادامه پیدا می‌کند و باید در حدود ۵۰۰ کیلوکالری و ۳۰ گرم پروتئین در روز مصرف نماید.

بیمار می‌تواند، میوه‌های تازه یا آب میوه طبیعی، شیر، کلوچه و ماست را نیز بعنوان میان وعده مصرف نماید. غذاها باید کاملا پخته شده و نرم باشند.

بعد از گذشت ۴ روز از جراحی سرطان سینه: برنامه غذایی بیمار باید پرکالری و پر از پروتئین باشد تا بدن بیمار بعد از جراحی سریعتر بهبود پیدا کند. بیمار، باید غذاهایی مانند ماهی، تخم مرغ، گوشت، میگو، شیر و انواع غذاهای دریایی را به دلیل جذب آسان و انرژی فراوان آن‌ها، بیشتر مصرف کند. باید، از انواع میوه‌ها و سبزیجات برای دریافت آنتی اکسیدان‌ها، مصرف نماید.

رژیم غذایی بعد از عمل جراحی سرطان سینه باید چگونه باشد؟

برای بیماران مبتلا به سرطان، تغذیه خوب و مناسب، در تمام مراحل درمان بسیار موثر است. روش‌های درمانی بیماری سرطان، متابولیسم بدن بیمار و جذب مواد مورد نیاز را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ البته این امر، در بدن هر بیمار، متفاوت است.

رژیم غذایی شما بایستی حاوی مقادیر زیادی سبزیجات، ویتامین و پروتئین باشد تا تمامی نیاز‌های بدنتان را پوشش دهد.

ورزش کردن یا نکردن، مصرف به موقع داروها، نوشیدن آب کافی و حتی خودداری از مصرف برخی مواد، همه جزء عواملی هستند که در برنامه ریزی یک رژیم غذایی صحیح بایستی مدنظر قرار گیرند. بنابراین رژیم غذایی شما باید حتما توسط پزشک به شما توصیه شود. در ادامه ما نکات مهمی که باید در تغذیه خود رعایت کنید را شرح می‌دهیم.

همچنین بایستی به خاطر داشته باشید که ورزش کردن و حفظ وزن متناسب می‌تواند به شما در تسریع فرآیند ریکاوری کمک کند. با رعایت تمامی این موارد می‌توانید دوره نقاهت بعد از عمل جراحی را به راحتی پشت سر بگذارید، عوارض شیمی درمانی یا پرتودرمانی را بهبود بخشید و احتمال بروز دوباره سرطان سینه را کاهش دهید.

نوشیدن آب کافی

رساندن آب کافی به بدن، به خصوص در هنگام درمان بیماری سرطان، بسیار مهم است؛ زیرا عوارضی مانند استفراغ، اسهال، کاهش اشتها یا تب، که در طول درمان سرطان ظاهر می‌شوند، به شدت باعث کم آبی بدن می‌گردند.

در روز حداقل ۲ تا ۳ لیتر آب و مایعات بدون کافئین مصرف نمائید.

آب رسانی به بدن، فشار خون و دمای بدن را تنظیم کرده و الکترولیت‌های بدن را متعادل می‌نماید؛ همچنین از یبوست جلوگیری کرده و به دفع سموم و مواد زائد از بدن کمک می‌کند. بدن در هنگام درمان سرطان، به مایعات بیشتری نیاز دارد؛ پس آب و مایعات زیادی در طول روز بنوشید.

مواد مغذی

در یک رژیم غذایی متعادل و سالم، باید میوه و سبزیجات زیادی مصرف کرد و مقدار مصرف گوشت و چربی‌ها را کاهش داد. رعایت چنین رژیم غذایی، خطر ابتلا به سرطان سینه و بعضی سرطان‌های دیگر را کم می‌کند؛ همچنین، خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی را نیز کاهش می‌دهد.

مصرف پروتئین را افزایش دهید

اگر جراحی سرطان سینه انجام داده‌اید و یا در حال انجام شیمی درمانی و یا پرتو درمانی هستید، برای جلوگیری از ایجاد عفونت و حفظ تناسب اندام خود، به مصرف مقدار زیادی پروتئین نیاز خواهید داشت. سیستم ایمنی بدن بیمار، در هنگام درمان سرطان سینه (و سرطان‌های دیگر) بسیار ضعیف می‌شود. برای دریافت مقادیر فراوان پروتئین می‌توانید از غذاهایی مانند گوشت بدون چربی، تخم مرغ، گوشت مرغ و ماهی، لبنیات کم چرب، انواع خشکبار، حبوبات و غذاهای حاوی سویا استفاده نمائید.

پروتئین سویا ممکن است برایتان مضر باشد. زیرا بعضی از سلول‌های سرطان سینه، توانایی دریافت هورمون‌ها را دارند؛ به این معنا که، سلول‌های سرطانی می‌توانند از هورمون استروژن بدن بیمار، برای تقسیم و رشد خود استفاده نمایند. و در سویا، مواد شیمیایی به نام فیتواستروژن، وجود دارد. نگرانی بعضی از بیمارانی که سرطان آن‌ها درمان شده‌است در مورد سویا این است که، فیتواستروژن‌ها ممکن است مانند استروژن عمل کنند و باعث رشد مجدد سلول‌های سرطانی در بدن آن‌ها شوند. بهتر است در مورد مصرف سویا در وعده‌های غذایی خود، با پزشک مشورت نمائید. همچنین مصرف سویا، ممکن است در هورمون درمانی سرطان و یا درمان‌های دیگر اختلال ایجاد کند.

مصرف کربوهیدرات را کاهش دهید

مصرف مقدار زیاد کربوهیدرات‌ها، قند خون را بالا می‌برد و باعث می‌شود که بدن انسولین بیشتری ترشح کند؛ و میزان بالای انسولین و همچنین قند خون، ممکن است باعث رشد سلول‌های سرطانی شود.

یک تحقیق نشان داده است که میزان مرگ و میر مبتلایان به سرطان سینه با میزان بالاتر انسولین در بدن مرتبط است.

همچنین این تحقیق نشان داد که خطر مرگ در بیماران مبتلا به سرطان سینه که رژیم غذایی پر از فیبر داشته‌اند، کمتر از بیمارانی است که فیبر کمی در رژیم غذایی خود مصرف نموده‌اند.

فیتوکمیکال مصرف کنید

مصرف غذاهای دارای ترکیبات فیتوکمیکال، به بدن شما در مبارزه با سرطان کمک می‌کند. فیتوکمیکال‌ها، بطور عمده در غذاهای گیاهی یافت می‌شوند و به کم شدن خطر ابتلا و یا عود مجدد سرطان کمک می‌نمایند؛ البته تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است که بدانیم آیا فیتوکمیکال‌ها بیشتر در پیشگیری از سرطان مفید هستند و یا در درمان آن‌ها.

مواد غذایی حاوی آنتی اکسیدان مصرف کنید

آنتی اکسیدان‌ها مواد شیمیایی هستند که در بسیاری از غذاها وجود دارند. آنتی اکسیدان‌ها، با از بین بردن رادیکال‌های آزاد، از سلول‌های بدن، محافظت می‌کنند. هنگامی که بدن ما در طی عملکرد طبیعی سلول‌ها از اکسیژن استفاده می‌کند، رادیکال‌های آزاد تولید می‌شوند؛ آن‌ها مولکول‌های ناپایداری هستند و نسبت به مولکولهای دیگر از خود واکنش نشان می‌دهند. رادیکال‌های آزاد، می توانند با آسیب رساندن به سلول‌های بدن، باعث سرطان شوند.

ویتامین C، ویتامین E، بتا کاروتن و سلنیوم، آنتی اکسیدان‌هایی هستند که در سبزیجات و میوه‌ها و بسیاری از مواد غذایی دیگر وجود دارند. به جای مصرف قرص‌ها و مکمل‌ها، رعایت یک رژیم غذایی غنی و سالم، بهترین راه برای دریافت آنتی اکسیدان‌های مورد نیاز بدن است.

برای مصرف مکمل‌های غذایی با پزشک خود مشورت کنید

اگر در طول درمان سرطان سینه و یا بعد از درمان، دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی لازم، از طریق غذاها برای شما مشکل باشد، پزشک، برای شما مکمل‌های غذایی را تجویز می‌کند. مثلا، ممکن است در صورت نیاز، مکمل کلسیم یا ویتامین D را برای تقویت استخوان‌ها تجویز کند. با این وجود، اگر در دوران بهبودی، مشکلی برای شما پیش نیاید، نیازی به مصرف مکمل‌ها ندارید.

شاید تعجب برانگیز باشد که بعضی از محصولات گیاهی نیز می‌توانند در کاهش عوارض جانبی درمان سرطان سینه، موثر باشند. البته، در باره ایمن بودن و اثربخشی این محصولات، تناقض وجود دارد، و بعضی از آن‌ها ممکن است بر نحوه عملکرد درمان‌های سرطان تأثیر منفی بگذارند. حتما” قبل از مصرف این محصولات، با پزشک متخصص یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

کاهش عوارض جراحی و درمان سرطان سینه با تغذیه مناسب

روش‌های درمانی سرطان سینه، عوارض جانبی مختلفی را به همراه دارند. برای کاهش بعضی از این عوارض، در اینجا چند مورد پیشنهاد می‌شود.

حالت تهوع

برای برطرف کردن حالت تهوع، به شما توصیه می‌شود که بیشتر غذاهای خنک و یا غذایی که داغ نباشد بخورید تا بوی غذا شما را ناراحت نکند. همچنین خوردن غذاهای کم چربی توصیه می‌شود؛ زیرا غذاهای پرچربی زمان بیشتری برای هضم شدن در معده می‌مانند.

اگر حالت تهوع دارید، نگذارید معده شما به مدت طولانی خالی بماند، زیرا حالت تهوع شما بدتر می‌شود؛ به جای آن وعده‌های غذایی کم حجم را چند بار در روز مصرف کنید.

از مصرف غذاهای تند اجتناب کنید. مصرف ریشه زنجبیل، می‌تواند به رفع حالت تهوع کمک کند.

یبوست

اگر یبوست داشتید، متخصص تغذیه، خوردن غذاهای غنی از فیبر و مصرف مایعات فراوان را به شما توصیه خواهد کرد. همچنین پیاده روی آرام و مصرف نوشیدنی‌های گرم، هم، به تقویت حرکات منظم روده کمک می‌کند.

خستگی

برای رفع حالت خستگی، مصرف میان وعده‌های پروتئینی و وعده‌های غذایی کوچک و به تعداد زیاد را به جای غذاهای سنگین، جایگزین کنید. بیماران معمولا”، هنگامیکه در طول درمان، وزن کم می‌کنند و یا خوب غذا نمی‌خورند، بیشتر احساس خستگی می‌نمایند.

مشکلات استخوانی

شیمی درمانی و یا هورمون درمانی، بر سلامت استخوان‌های بعضی از بیماران، تأثیر می‌گذارند. این امر، خطر ابتلا به استئوپنی یا پوکی استخوان، و بیماری‌‌هایی که بر استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد را افزایش می‌دهد . دریافت مقدار کافی کلسیم از طریق رژیم غذایی، بسیار مهم است زیرا کلسیم در داشتن استخوان‌های سالم نقش اساسی دارد.

اگر عوارض جانبی درمان سرطان، باعث شده است که شما نتوانید بطور مرتب کلسیم و مواد غذایی دیگر را از طریق غذا خوردن دریافت کنید با تیم پزشکی و متخصص تغذیه خود مشورت کنید تا برای شما برنامه ویژه‌ای پیشنهاد نمایند.

مواد غذایی که نباید مصرف شوند

اگر سرطان سینه دارید، از مصرف موارد زیر خودداری کنید:

• کافئین
• الکل
• گوشت، ماهی و یا مرغ خام یا نیم پز
• تخم مرغ خام یا نیم پخته
• محصولات لبنی غیر پاستوریزه یا آبمیوه
• میوه‌ها و سبزیجات شسته نشده
• باقیمانده‌ غذاهایی که بیش از سه یا چهار روز از پخت آنها می‌گذرد.
• غذایی که به مدت چهار ساعت یا بیشتر، بیرون از یخچال مانده باشد.
• غذاهای تند، ترد و یا ترش؛ این غذاها ممکن است باعث افزایش درد دهان، که یکی از عوارض جانبی شیمی درمانی است، بشوند.
• نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر. مصرف کمتر شکر، در نگه‌ داشتن وزن مناسب بدن، به شما کمک می‌کند.

مصرف الکل را تا حد ممکن کم کنید

ثابت شده است که مصرف نوشیدنی‌های الکلی، حتی به میزان کم، خطر ابتلا به سرطان سینه را در زنان افزایش می‌دهد؛ اما تاثیر آن بر عود مجدد سرطان سینه، هنوز اثبات نشده است. نوشیدن الکل، سطح استروژن را در بدن، بالا می‌برد و ممکن است خطر عود مجدد سرطان سینه را افزایش دهد؛ با این وجود هیچ مدرک محکم علمی برای تایید این موضوع وجود ندارد.

بهتر است الکل مصرف نکنید. زنانی که مشروبات الکلی می‌نوشند، برای کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان‌ها به خصوص سرطان سینه، باید نوشیدن الکل را بسیار محدود کنند. در بیمارانی که سرطان سینه آن‌ها درمان شده است، مشخص نیست که، مصرف الکل خطر عود مجدد سرطان را افزایش می‌دهد یا خیر.

به دلیل پیچیده بودن این موضوع، بهتر است با در نظر گرفتن خطر عود مجدد سرطان سینه و یا خطر ابتلا به سایر سرطان‌ها و یا بیماری‌های دیگر، مشکل مصرف الکل خود را با تیم پزشکی خود درمیان بگذارید.

آب سیب ننوشید

اولین مطالعاتی، که در خصوص تحقیقات مربوط به سرطان منتشر شد، در باره تاثیرات مصرف میوه‌ها و سبزیجات بر سرطان بوده است.

نتایج حاصل از این تحقیقات، نشان داده است که مرگ و میر در زنان مبتلا به سرطان سینه، که مقدار بیشتری میوه و سبزیجات مصرف کرده‌اند، در مقایسه با سایرین، بسیار کمتر بوده است.

درهنگام بررسی تاثیرات آبمیوه‌ها، این تحقیقات، بین مصرف آب سیب و افزایش خطر مرگ در اثر سرطان سینه، ارتباطی پیدا کرد. در این مطالعات، زنانی که اصلا آب سیب نمی‌نوشیدند، با زنانی که مصرف متوسط و بالایی از این آبمیوه داشتند مقایسه شدند. آبمیوه‌های دیگری که در هنگام ابتلا به سرطان سینه، مفید نیستند عبارتند از آب انگور، آب آلو و آب آناناس.

نتیجه گیری

ما امیدواریم که نکات ذکر شده در جواب به سوال “پس از جراحی سرطان سینه چه بخوریم؟”، به شما کمک کرده باشد.

تصور نکنید که مجبورید رژیم غذایی خود را کاملا و ناگهانی تغییر دهید. هنگامیکه سرطان درمان شد، احساس بهتری خواهید داشت اما کاملا مثل قبل از شروع درمان نیستید. احتمال دارد که ذائقه شما تغییر کرده و احساس کنید که دیگر به خوردن بعضی غذاها میلی ندارید. به خود سخت نگیرید و هر طور میل دارید غذا بخورید.

سؤالات متداول

آیا نوشیدن چای، بعد از جراحی سرطان سینه مفید است؟

چای سبز و یا سیاه، دارای آنتی اکسیدان‌ فعال است و می‌تواند اثرات مضر رادیکال‌های آزاد را که باعث آسیب رسیدن به سلول‌ها می‌شوند، خنثی کند. در این میان، چای تولسی تازه، یک انتخاب مناسب است.

رژیم غذایی فرد مبتلا به سرطان باید شامل چه مواردی باشد؟

رژیم غذایی افراد مبتلا به سرطان سینه باید به اندازه کافی مواد مغذی و ویتامین‌ها را درخود داشته باشد تا بدن بیمار را تقویت نماید. یعنی یک رژیم متعادل، تشکیل شده از میوه‌ها، سبزیجات، غلات، لوبیا، خشکبار، گوشت، تخم مرغ و لبنیات. اگر نیاز به مصرف مکمل‌های غذایی داشتید، با پزشک خود مشورت نمائید.

بهترین آبمیوه‌ها برای بیماران مبتلا به سرطان سینه کدامند؟

آب میوه‌ها و سبزیجاتی که دارای مقدار زیادی ویتامین A باشد، مانند آب سبزیجاتی مانند کلم و اسفتاج.

آیا مصرف تخم مرغ برای بیماران مبتلا به سرطان سینه مفید است؟

تخم مرغ، حاوی آنتی اکسیدان‌های قوی، مانند لوتئین و زآگزانتین است؛ و از رشد سلول‌های سرطانی در سرطان سینه جلوگیری می‌کند. اگر بیماری دیگری نداشته باشید که تخم مرغ برای آن ضرر داشته باشد، مصرف یک تخم مرغ در روز، بسیار مفید است.

برای مبارزه با سرطان سینه به طور طبیعی باید چه غذاهایی بخوریم؟

کلم بروکلی، انگور، گوجه فرنگی، گردو، انواع توت‌ها و سایر سبزیجات رنگی و برگ دار، میوه‌ها و خشکبار بسیار مفید هستند. همه غذاهای گیاهی که دارای فیتوکمیکال‌ها هستند، غذاهای طبیعی برای مبارزه با سرطان سینه می‌باشند.

آیا رعایت رژیم کتوژنیک به درمان سرطان سینه کمک می‌کند؟

رژیم کتوژنیک، یک رژیم غذایی، با کربوهیدرات کم و چربی زیاد است که اخیراً محبوبیت زیادی پیدا کرده است. در این رژیم، شما مصرف کربوهیدرات‌ها را کاهش می‌دهید تا بدن در حالت کتوز قرار گیرد، و مجبور شود برای تامین انرژی، چربی‌های ذخیره شده را بسوزاند.

با اینکه تعدادی از تحقیقات نشان داده‌اند که رژیم کتوژنیک، در درمان بعضی از سرطان‌ها مفید بوده است، اما تاثیر آن در درمان سرطان سینه، اثبات نشده است. بعلاوه، این رژیم، ممکن است که تعادل شیمیایی بدن را تغییر بدهد که این امر می‌تواند برای شما خطرناک باشد.

آیا مصرف غلات کامل، برای درمان سرطان و دوره نقاهت بعد از آن موثر هستند؟

شما به مصرف روزانه ۲۵ تا۳۰ گرم غذاهای فیبردار نیاز دارید؛ و غلات کامل، مواد غذایی طبیعی هستند که دارای کربوهیدرات‌های پیچیده، فیبر، فیتوکمیکال‌ها و همچنین ویتامین‌ها و مواد معدنی فراوانی می‌باشند.