گردن درد می‌تواند زندگی روزمره را مختل کند و باعث سردرد، خستگی و محدودیت حرکت شود و حتی کوچک‌ترین فعالیت‌ها را دشوار کند. خوشبختانه امروزه بسیاری از گردن دردها بدون نیاز به جراحی قابل درمان هستند و با روش‌های علمی و هدفمند می‌توان درد را کاهش داد و عملکرد طبیعی گردن را بازگرداند. اگر به دنبال راهی مطمئن برای درمان گردن درد بدون جراحی هستید، دکتر سمانه قهرمان پوری با سال‌ها تجربه در فیزیوتراپی و درمان غیرتهاجمی ستون فقرات و گردن درد می‌تواند برنامه‌های اختصاصی و تمرینات اصلاحی را طراحی کند که دقیقا مطابق با نیازهای بدن شما باشد.

علت شایع گردن درد

بیشتر گردن دردها ناشی از وضعیت بد بدن، استرس عضلانی و فرسودگی طبیعی مهره‌ها هستند و نیاز به جراحی ندارند. با فیزیوتراپی، تمرینات اصلاحی و روش‌های غیرجراحی می‌توان بسیاری از آن‌ها را بهبود داد. مهم‌ترین دلایل بروز گردن درد و گرفتگی گردن عبارتند از:

• نشستن طولانی پشت میز یا لپ‌تاپ.
• خم شدن زیاد گردن هنگام استفاده از موبایل یا تبلت.
• خوابیدن در وضعیت نامناسب.
• پیچ خوردگی یا کشیدگی عضلات گردن.
• ضربه مستقیم به گردن (مثل تصادف یا سقوط).
• تخریب دیسک‌ها و مفاصل بین مهره‌ای.
• رشد استخوان اضافی یا خار استخوان (استئوفیت).
• بیرون زدگی دیسک بین مهره‌ای و فشار روی ریشه‌های عصبی.
• تنش یا اسپاسم عضلات گردن ناشی از استرس.
• التهاب تاندون‌ها یا رباط‌ها.
• بیماری‌های ستون فقرات مثل اسپوندیلوز گردنی.
• عفونت‌ها یا تومورهای نادر.
• مشکلات قلبی یا سیستمیک که درد گردن ایجاد می‌کنند.

علائم گردن درد

بیشتر گردن دردها خفیف و موقتی هستند و با اصلاح وضعیت بدن، تمرینات گردن و فیزیوتراپی بهبود پیدا می‌کنند. اما در صورتی که درد شدید، پایدار یا همراه با ضعف عصبی باشد، باید به پزشک متخصص مراجعه شود. برخی از مهم‌ترین علائم گردن درد عبارتند از:

• درد و حساسیت موضعی: درد در ناحیه گردن می‌تواند به شانه یا بین کتف‌ها کشیده شود. درد مبهم یا تیز که با حرکت گردن تشدید می‌شود.
• کاهش دامنه حرکتی: محدودیت در چرخاندن گردن  و خم کردن آن مخصوصا صبح‌ها بعد از بیدار شدن.
• سر درد و سرگیجه: سردردهایی که از پشت سر یا گردن شروع می‌شوند و گاهی همراه با سرگیجه یا اختلال تعادل همراه هستند.
• احساس گزگز، بی‌حسی یا ضعف در دست‌ها: این علائم معمولا در اثر فشاری که بر روی ریشه‌های عصبی گردن ایجاد می‌شوند، بروز پیدا می‌کنند. 
• حالت‌های غیرعادی گردن: تغییر شکل در وضعیت ظاهری گردن و یا حساسیت به لمس یا فشار آن می‌تواند از علائم گردن‌درد مزمن باشند. 

بیشتر بخوانید: درمان دیسک گردن بدون جراحی

روش‌های درمان گردن درد بدون جراحی

درمان گردن‌درد بدون جراحی معمولا شامل ترکیبی از درمان‌های خانگی، فیزیوتراپی، اصلاح سبک زندگی و در صورت نیاز دارودرمانی است. هدف این درمان‌ها کاهش درد، بهبود حرکت گردن و پیشگیری از عود درد است. برخی از مهم‌ترین روش‌های درمان گردن درد بدون جراحی عبارتند از:

درمان خانگی گردن درد

درمان خانگی گردن‌درد معمولا برای دردهای خفیف تا متوسط بسیار موثر است. مخصوصا اگر علت آن بد خوابیدن، نشستن طولانی یا گرفتگی عضلات باشد. در درمان بدون جراحی گردن درد بهتر است در اولین قدم چند ساعت یا چند روز از فعالیت‌هایی که باعث درد می‌شوند مانند کار زیاد فاصله بگیرید. در ادامه می‌توانید با مهم‌‌ترین درمان‌های خانگی گردن درد آشنا شوید:

• ماساژ ملایم: با نوک انگشتان و حرکات دایره‌ای کوچک، عضلات دو طرف گردن و پشت شانه‌ها را به‌آرامی ماساژ دهید. برای این کار می‌توانید از روغن گرم (مثل روغن زیتون یا نارگیل) استفاده کنید.
• اصلاح وضعیت بدن: هنگام نشستن، پشت صاف و شانه‌ها را ریلکس کنید. از بالش مناسب استفاده کنید و از خوابیدن روی شکم پرهیز کنید زیرا فشار زیادی به گردن می‌آورد.
•  مسکن‌های ساده (در صورت نیاز): داروهای بدون نسخه مثل استامینوفن یا ایبوپروفن می‌توانند کمک کنند.
• استفاده از دمنوش‌های درمانی: چای بابونه، زنجبیل یا زردچوبه به کاهش التهاب کمک می‌کنند.

گرما و سرمادرمانی گردن درد

گرما و سرما درمانی برای گردن درد یکی از روش‌های ساده برای کاهش درد و التهاب گردن است. در مراحل اولیه درد، مخصوصا در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول کمپرس سرد بهترین گزینه است. سرما باعث کاهش التهاب، ورم و بی‌حس شدن درد می‌شود و درد حاد را تسکین می‌دهد. برای این کار می‌توانید چند قطعه یخ را در حوله‌ای نازک بپیچید و به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی ناحیه دردناک قرار دهید. این کار را می‌توان چند بار در روز انجام داد. همچنین گرما با افزایش جریان خون، شل کردن عضلات و کاهش گرفتگی باعث احساس آرامش و بهبود حرکات گردن می‌شود.

برای این منظور می‌توان از کیسه آب گرم، حوله گرم یا پد حرارتی استفاده کرد و آن را حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی گردن گذاشت. در هر دو روش باید مراقب بود که منبع گرما یا سرما مستقیم روی پوست قرار نگیرد و زمان استفاده بیش از حد طولانی نباشد تا از تحریک یا آسیب پوستی جلوگیری شود.

تمرینات کششی و تقویتی برای گردن درد

تمرینات کششی و تقویتی گردن یکی از روش‌های درمان و پیشگیری از گردن‌درد هستند، مخصوصا اگر درد ناشی از نشستن طولانی، وضعیت بد بدن یا گرفتگی عضلات باشد. این تمرین‌ها کمک می‌کنند عضلات گردن و شانه تقویت شوند، انعطاف‌پذیری افزایش یابد و فشار روی مهره‌های گردنی کمتر شود. تمرینات کششی و تقویتی گردن عبارتند از:

• جمع کردن چانه (Chin Tuck) تقویت عضلات عمقی گردن: صاف بنشینید یا بایستید، بدون خم کردن سر به پایین چانه‌ات را به‌آرامی به داخل ببرید سپس ۵ ثانیه نگه دارید و بعد رها کنید. ۱۰ بار این حرکت را تکرار کنید.
• خم کردن گردن به جلو و عقب: به‌آرامی سر را به جلو خم کنید تا چانه به سینه نزدیک شود. چند ثانیه نگه دارید، سپس به‌ آرامی سر را به عقب برگردانید تا به سقف نگاه کنید. هر جهت را ۵ ثانیه نگه دارید و ۵ تا ۱۰ بار تکرار کنید.
•  چرخش به چپ و راست: صاف بنشینید و شانه‌ها را ریلکس کنید. سر را به‌ آرامی به سمت چپ بچرخانید تا نگاهتان رو به شانه چپ باشد. چند ثانیه نگه دارد، سپس به سمت راست بچرخانید. ۵ تا ۱۰ بار برای هر طرف تکرار کنید.
•  خم کردن سر به طرف شانه‌ها (کشش جانبی): سر را آرام به سمت شانه چپ خم کنید.  ۱۵ تا ۲۰ ثانیه نگه دارید، سپس در سمت راست تکرار کنید.
•  بالا انداختن و چرخش شانه‌ها: شانه‌ها را هم‌زمان بالا ببرید. چند ثانیه نگه دارید و بعد پایین بیاورید، شانه‌ها را چند بار به جلو و عقب بچرخانید. ۱۰ تا ۱۵ بار تکرار کنید.
• تمرین ایزومتریک (بدون حرکت): کف دست را روی پیشانی بگذارید و سعی کنید سر را به جلو فشار دهید، در حالی‌که با دست مقاومت می‌کنید. ۵ ثانیه نگه دارید، سپس رها کنید. همین کار را برای پشت سر و هر دو طرف انجام دهید. هر جهت را ۵ بار تکرار کنید.

فیزیوتراپی برای گردن درد

فیزیوتراپی از روش‌های مهم درمان گردن‌درد بدون جراحی است و هدف آن کاهش درد، بهبود حرکت گردن تقویت عضلات و جلوگیری از عود درد در آینده است. بسته به علت و شدت درد (مثل اسپاسم عضلات، آرتروز گردن یا بیرون‌زدگی دیسک) فیزیوتراپیست برنامه‌ای اختصاصی برای هر فرد طراحی می‌کند. در جلسات فیزیوتراپی از دستگاه‌ها و روش‌های فیزیکی برای کاهش درد استفاده می‌شود، مانند:

TENS (تحریک الکتریکی عصب)

اولتراسوند تراپی

اولتراسوند تراپی (Ultrasound Therapy) با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا به بافت‌های عمقی بدن نفوذ کرده و اثرات درمانی ایجاد می‌کند. در دردهای گردن، معمولا مشکلاتی مانند کشیدگی عضلات، التهاب مفاصل، آسیب‌های بافت نرم یا اختلالات دیسک وجود دارد که می‌توانند باعث درد و محدودیت حرکت شوند. اولتراسوند تراپی می‌تواند در این شرایط موثر باشد. برخی از مزایای استفاده از ولتراسوند تراپی برای درمان گردن درد عبارتند از:

• افزایش جریان خون گردن: امواج اولتراسوند باعث گشاد شدن عروق خونی و افزایش جریان خون می‌شوند. این فرآیند می‌تواند به تسریع روند بهبودی بافت‌های آسیب‌دیده و کاهش التهاب کمک می‌کند.
• کاهش التهاب و تورم: اولتراسوند به کاهش التهاب در بافت‌های نرم (مثل عضلات و تاندون‌ها) کمک می‌کند. 
• تسکین درد: امواج اولتراسوند از طریق افزایش تولید اندورفین‌ها (هورمون‌های طبیعی ضد درد) و کاهش احساس درد به‌دلیل تحریک سیستم عصبی باعث تسکین درد می‌شوند.
• افزایش قابلیت انعطاف‌پذیری بافت‌ها: امواج ناشی از این روش باعث نرم‌تر شدن بافت‌های آسیب‌دیده می‌شوند که می‌تواند به افزایش انعطاف‌پذیری عضلات کمک کند.
• کاهش اسپاسم عضلانی: اولتراسوند می‌تواند به شل شدن عضلات دچار اسپاسم کمک کرده و به کاهش گرفتگی عضلانی در ناحیه گردن منجر شود.

لیزر تراپی کم‌توان (LLLT)

لیزر تراپی کم‌توان از لیزرهایی با طول موج خاص و توان پایین برای نفوذ به بافت‌ها استفاده می‌کند. این لیزرها به عمق پوست نفوذ کرده و اثرات درمانی خاصی روی سلول‌ها و بافت‌های آسیب‌دیده ایجاد می‌کنند. لیزر تراپی به کاهش التهاب و تورم در بافت‌های نرم کمک می‌کند. یکی دیگر از اثرات لیزر تراپی، افزایش جریان خون در ناحیه درمانی است. این به بهبود تغذیه بافت‌های آسیب‌دیده و تسریع فرآیند ترمیم کمک می‌کند. همچنین این روش به شل شدن عضلاتی دچار اسپاسم و تنش در ناحیه گردن هستند کمک کرده که این امر باعث کاهش درد و بهبود حرکت گردن خواهد شد.

دارودرمانی

دارودرمانی در مواردی که درد متوسط تا شدید است یا با گرفتگی عضلات همراه است می‌تواند تاثیرگذار باشد. البته داروها معمولا برای کنترل موقت درد تجویز می‌شوند تا بیمار بتواند هم‌زمان فیزیوتراپی و تمرینات اصلاحی را بهتر انجام دهد. در ادامه، دسته‌های اصلی داروهای مورد استفاده در درمان گردن‌درد را می‌توانید بخوانید که شامل:

مسکن‌ها و ضدالتهاب‌های غیر‌استروئیدی (NSAIDs)

برای کاهش درد، التهاب و سفتی گردن معمولا پزشک داروهایی مانند ایبوپروفن (Ibuprofen)، ناپروکسن (Naproxen)، دیکلوفناک (Diclofenac) و سلکوکسیب (Celecoxib) راتجویز می‌کند. البته این مسکن‌ها را بدون نسخه پزشک نیز می‌توان تهیه کرد. این داورها باید بعد از غذا مصرف شوند تا از تحریک معده جلوگیری شود. همچنین در بیماران با مشکلات معده، کلیه یا قلب باید با احتیاط مصرف شوند.

شل‌کننده‌های عضلانی (Muscle Relaxants)

در مواردی که گردن‌درد با گرفتگی و اسپاسم عضلات همراه است داروهایی مانند متوکاربامول (Methocarbamol)، تیزانیدین (Tizanidine)، باکلوفن (Baclofen) و سیکلوبنزاپرین (Cyclobenzaprine) استفاده می‌شود. این داروها معمولا برای مدت کوتاه (۵ تا ۱۰ روز) تجویز می‌شوند و می‌تواند باعث خواب‌آلودگی یا سرگیجه شوند، بنابراین هنگام رانندگی یا کار باید در مصرف آن احتیاط شود. 

داروهای ضد درد عصبی (در دردهای مزمن یا فشاری بر اعصاب)

اگر درد گردن به بازو یا دست تیر می‌کشد یا با بی‌حسی همراه است. علت آن فشار بر ریشه‌های عصب گردن است. در این شرایط پزشک داروهایی مانند گاباپنتین (Gabapentin)، پره‌گابالین (Pregabalin) و دولوکستین (Duloxetine) استفاده می‌کند. این داروها بر سیستم عصبی اثر می‌گذارند و معمولا برای دردهای مزمن موثرند.

داروهای تزریقی (در موارد شدید)

در دردهای مقاوم به درمان خوراکی پزشک معمولا از داروهای تزریقی استفاده می‌کند. این نوع درمان شامل تزریق داروی ضدالتهاب (کورتون) در اطراف مفاصل یا ریشه‌های عصبی گردنی و تزریق بی‌حس‌کننده‌های موضعی برای کاهش اسپاسم و درد حاد می‌شود. این روش‌ها باید توسط پزشک متخصص طب فیزیکی یا ارتوپد انجام شوند.

طب سوزنی برای درمان گردن درد

طب سوزنی (Acupuncture) در کاهش دردهای عضلانی، اسپاسم، التهاب و حتی دردهای ناشی از دیسک گردن موثر شناخته شده است. مخصوصا زمانی که همراه با فیزیوتراپی یا تمرینات اصلاحی انجام شود. در طب سوزنی، سوزن‌های بسیار ظریف و نازک در نقاط خاصی از پوست وارد می‌شوند. این نقاط معمولا در مسیر کانال‌های انرژی (مریدین‌ها) قرار دارند که تحریک این نقاط باعث آزاد شدن اندورفین‌ها (مسکن‌های طبیعی بدن)، بهبود جریان خون و اکسیژن‌رسانی به عضلات، کاهش تنش و اسپاسم عضلانی و تعدیل سیگنال‌های درد در سیستم عصبی مرکزی می‌شود.

چه زمانی برای گردن درد باید به پزشک مراجعه کنیم؟

گردن‌درد در بیشتر موارد خفیف است و بر اثر گرفتگی عضلات، وضعیت نامناسب بدن یا خوابیدن در وضعیت نامناسب ایجاد می‌شود و معمولا با استراحت، گرما یا سرما درمانی و انجام تمرینات کششی بهبود می‌یابد. اما اگر درد گردن شدید، مداوم یا همراه با علائم غیرعادی باشد. باید به پزشک مراجعه کنید. برای مثال اگر درد گردن پس از تصادف یا ضربه شروع شده باشد یا همراه با بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن، ضعف در بازوها و دست‌ها باشد نشانه‌ی آسیب عصبی یا دیسک گردن است. همچنین اگر گردن‌درد با تب، سردرد شدید، سرگیجه، تهوع یا کاهش وزن غیرقابل‌توضیح همراه شود. احتمال عفونت یا بیماری التهابی وجود دارد. 

کلام پایانی

بسیاری از گردن‌دردها در بیشتر موارد بدون جراحی قابل درمان هستند. با روش‌های علمی مانند فیزیوتراپی، تمرینات اصلاحی، تغییر سبک زندگی و تکنیک‌های نوین غیرتهاجمی می‌توان درد گردن را کاهش داد. اگر به دنبال درمان گردن درد بدون جراحی هستید، مشاوره با یک متخصص حرفه‌ای و باتجربه مانند دکتر سمانه قهرمان پوری می‌تواند مسیر بهبود شما را سریع‌تر کند. ایشان با برنامه‌های اختصاصی و درمان‌های حرفه‌ای افراد مبتلا به گردن‌درد را درمان می‌کنند. برای دریافت نوبت مشاوره و معاینه همین امروز با دکتر قهرمان‌پوری تماس بگیرید و قدم اول را برای سلامتی خود بردارید.

سوالات متداول