شاید همین حالا نیز در بدن خود تغییراتی را مشاهده کرده‌اید. در کنار این تغییرات جسمانی که عادی هستند، افزایش درد عضلانی و مفصلی در دوره بارداری یا درد کوبه‌ای یکنواخت و مزمن در زانو که به مرور زمان تشدید می‌شوند نیز طبیعی هستند. وزن که بالا می‌رود، روی زانوها فشار می‌آورد که احتمال بدتر شدن زانو درد را بیشتر می‌کند. ممکن است حس کنید مفاصل زانو سست‌تر نیز شده‌اند و در هنگام راه رفتن کج و سنگین راه می‌روید. تمامی این موارد طبیعی هستند، اما در صورت نادیده گرفتن درد، بی تردید می‌تواند باعث ایجاد مشکلات جدی‌تری گردد.

علت زانو درد در بارداری چیست؟

دلایل این امر ممکن است به صورت زیر باشند:

تغییراتی در سطح هورمون‌ها

در ماه‌های ششم تا نهم بارداری، برای آماده‌سازی فضای لگن به منظور زایمان، هورمون‌هایی در بدن رها می‌شوند. این هورمون‌ها رباط‌های فضای لگن و بافت‌های آن را سست می‌کنند، اما به غیر از تاثیر روی این بخش، روی بخش‌های دیگر بدن، مانند زانو‌ها نیز تاثیر گذاشته و آنها را سست می‌کنند. بنابراین، کشکک زانو، استخوان‌های دیگر، رباط‌ها یا تاندون‌ها نیز احتمالا از جای خود جابجا شوند و باعث ایجاد زانو درد گردند.

فشار روی وریدها

بارداری می‌تواند روی وریدها و اطراف مفصل زانو فشار وارد کرده و باعث ایجاد زانو درد شود.

اضافه شدن وزن

بالا رفتن وزن بدن مهمترین عامل زانو درد در بارداری است. هرچند افزایش وزن در این دوره طبیعی است، اما بدن با این وزن اضافه سازگار نیست، بنابراین مفاصل زانو تحت فشار بسیاری قرار می‌گیرند.

ورزش بسیار زیاد

ورزش مفرط همراه با بالا رفتن وزن و تغییر مقدار هورمون‌ها در بارداری، می‌تواند زانوهای بانوان باردار را سست کند. حرکت اسکات زدن نیز می‌تواند به صورت ویژه‌ای تاثیر منفی روی زانوها بگذارد.

سایر عوامل:

• هر نوع صدمه: در بعضی شرایط، زانودرد بارداری می‌تواند به دلیل داشتن مصدومیت تازه یا قدیمی باشد. این ضعف قدیمی یا جدید در زانو می‌تواند باعث فشار روی زانو یا زمین خوردن، مشکل در حفظ تعادل یا اضافه شدن وزن در طی بارداری شود. اگر درد شدید بود، باید سریعا مراقبت‌های پزشکی دریافت کنید.
• ایستادن یا راه رفتن زیاد: گاهی، زانو درد می‌تواند به علت ایستادن یا راه رفتن به مدت طولانی باشد. هرچند این نوع درد قبل از بارداری، مشکل ساز نبوده است، اما در طی بارداری، به خاطر وزن اضافی که باید تحمل کنید، زانو درد ایجاد می‌شود.
• کمبود کلسیم: این مورد غیرطبیعی است. فقط در موارد نادر، معمولا به خاطر وجود بیماری زمینه‌ای، روی می‌دهد. اما زانودرد در بارداری می‌تواند به علت کمبود کلسیم نیز باشد.
• تغییر در مرکز ثقل بدن: مرکز ثقل بدن ممکن است با فعالیت بیش از حد جابجا شود. تغییر مرکز ثقل بدن می‌تواند باعث شود روی مفاصل زانو فشار بیشتری وارد شده و زانو درد ایجاد گردد.

چه موقع به دکتر مراجعه کنم؟

اگر زانودرد همراه علائم زیر بود به پزشک مراجعه کنید:

• ورم شدید
• قرمزی
• حساسیت به لمس و گرما در اطراف مفصل
• درد شدید
• تب

اگر گاهی زانودرد جزئی دارید، اگر درد بدتر شد و در فعالیت‌های روزمره یا خواب شما اختلال ایجاد کرد، به پزشک خود مراجعه کنید.

درمان زانو درد در بارداری

در طی دوره بارداری یا بعد از آن مجبور نیستید زانو درد را تحمل کنید. کارهای زیادی می‌توانید انجام دهید تا به کاهش درد زانو کمک کنید. گزینه‌های درمانی ممکن است به صورت زیر باشند:

استفاده از مسکن‌ها

در طی بارداری مصرف Tylenol و دیگر مسکن‌های بدون نسخه خاصی از نظر پزشک بلامانع است. با این حال، باید فقط تحت نظارت و مشورت پزشک این کار را انجام دهید.

تزریق PRP

در درمان با پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)، پلاکت‌های غلیظ شده خود بیمار را به او تزریق می‌کنند تا ترمیم زانودرد تسریع ‌شود. در این درمان، برای بهبود مشکلات عضلانی اسکلتی بیمار، از سیستم ترمیمی خود بیمار استفاده می‌شود.

استفاده از زانوبند طبی

برای حمایت از تاندون‌ها و غضروف زانو، می‌توانید استفاده از وسایل کمکی مانند بریس زانو در دوره بارداری را در نظر بگیرید. اما اگر قبلا جراحی و جراحت زانو داشته‌اید یا ضعف زانو دارید، این مورد به شما توصیه می‌شود.

فیزیوتراپی

برای کمک به حفظ سلامت ، استحکام عضلات خود و بهبود درد مفصل می‌توانید به طور منظم در طی بارداری ورزش کنید. می‌توانید ورزش‌های سبک – مانند پیاده‌روی، پیلاتس و ورزش‌های درمانی ویژه – انجام دهید. این ورزش‌ها زانو، عضلات و مفاصل مجاور آن را تقویت می‌کنند.

به خاطر داشته باشید که حرکات ورزشی باید با توجه به شرایط شما تجویز شوند. لذا از انجام هرگونه حرکت ورزشی بدون مشورت با پزشک متخصص یا متخصص طب فیزیکی جدا خودداری نمایید.

الکتروتراپی

روش الکتروتراپی روش تحریک الکتریکی است که با برانگیختن اعصاب حساس و در نتیجه تحریک مکانیسم دریچه درد و یا سیستم اپوئید اندوژن کار می‌کند. هدف آن عمدتا بهبود نسبی درد سیمپاتیک می‌باشد. انجام این درمان برای بانوان باردار خطری را ایجاد نمی‌کند.

اولتراسوند تراپی

در اولتراسوند تراپی با استفاده از امواج صوتی یا پرتوهای اولتراسوند که به درون اندام فرستاده می‌شوند، گرما ایجاد کرده، جریان خون را افزایش داده و عضلات و بافت‌های پیوندی را سست می‌کنند و زانو درد را کاهش می‌دهند. در این درمان، بافت‌های آسیب دیده شده تحریک شده، فرایند ترمیم در بدن فعال گردیده و موجب می‌شود دوره التیام زانو درد سریع‌تر طی شود.

تکار تراپی

به منظور درمان زانو درد شدید یا مستمر در بارداری می‌توان از این درمان استفاده کرد و برای بهبود درد، التهاب، گرفتگی، خارج کردن مایعی که در زانو جمع شده (افیوژن)، بهتر شدن حرکت مفاصل و فرایند ترمیم مفید است و انجام مجدد فعالیت‌های روزمره را سرعت می‌بخشد.

شاک ویو تراپی

در شاک ویو تراپی برون اندامی (ESWT) که درمانی غیرتهاجمی است، از شاک ویوهایی استفاده می‌شود که به بافت آسیب دیده نفوذ کرده، باعث کاهش زانودرد و افزایش ترمیم آن می‌شوند.

لیزر پرتوان

درمان با پرتوی لیزر بر اساس فعالیت زیستی و تسریع روندهای سلولی است. بعد از به وجود آمدن صدمه، این روش درمانی می‌تواند درد را کمتر کرده و روند ترمیم را تسریع کند. انتهای عصب با موج فوتومکانیکی تولید شده از پرتوی لیزر فعال شده و باعث رفع زانو درد می‌شود.

ماساژ درمانی

از آنجایی که اکثر روش‌های مرسوم برای درمان زانو درد که تجویز می‌شوند، عوارض جانبی داشته و فواید کمی در دوره بارداری دارند، اکثر بیماران می‌خواهند روش‌های درمانی دیگری را امتحان کنند. ماساژ زانو می‌تواند روش درمانی جایگزین در نظر گرفته شود. همچنین می‌تواند جریان خون را به مفصل منتقل کند و با اصلاح گردش خون در این ناحیه به کاهش درد کمک کند.

ماساژ می‌تواند به ارتقای هماهنگی و بهتر شدن انعطاف پذیری عضلاتی که به زانوی آسیب دیده پشتیبانی می‌کنند و ثبات می‌دهند، کمک کند.

مراقبت‌های خانگی

برخی درمان‌های خانگی مفید عبارتند از:

بعضی از درمان‌های خانگی که می‌توانند موثر باشند:

• درمان با استفاده از سرما و گرما
  • حمام آب گرم را امتحان کنید.
  • روی زانوهای خود پدهای گرمایشی یا پتوی برقی قرار دهید.
  • بسته یخی را در حوله قرار داده و روی زانوها بگذارید.
• ماساژ: برای درمان زانو درد و گرفتگی آن از ماساژ استفاده کنید. ماساژ میزان فعالیت و راه رفتن را نیز بهتر می‌کند.
• مکمل‌های گیاهی: برخی مکمل‌های گیاهی می‌توانند درد مفصل را برطرف کنند. اما پیش از مصرف هر مکملی، به منظور پیشگیری از تداخل داروهای مصرفی، باید مشاوره‌ای با پزشک یا متخصص داورهای گیاهی داشته باشید.
• استراحت: به مفاصل خود استراحت بدهید. ورزش‌های آرامش‌بخش و قرار دادن پاها در سطحی بالاتر احتمالا برای کاستن درد زانو و مچ پا مفید باشد.

عوارض درمان نشدن زانو درد در بارداری

نادیده گرفتن زانو درد در بارداری متاسفانه می‌تواند باعث بروز مشکلات بیشتری برای زانوها شود. بنابراین اگر در بارداری زانودرد دارید، به آن بی‌توجهی نکنید و فکر نکنید که درد به طور معجزه آسایی خود به خود رفع می‌شود.

به دو دلیل مهم نباید درمان زانو درد بارداری را به تاخیر بیاندازید:

بانوانی که در هنگام بارداری زانو درد دارند، احتمال ابتلا به آرتروز در آنها بیشتر است. آرتروز بیماری دجنرتیو (فرساینده) است که به علت فرسودگی و پارگی مفاصل زانو ایجاد می‌شود. این بیماری باعث ایجاد درد شدید، گرفتگی و عدم توانایی حرکت دادن مفاصل زانو می‌شود.

همانطور که قبلا ذکر شد، افزایش وزن در طی بارداری باعث ایجاد فشار روی زانو می‌شود. فشار روی زانو به علت افزایش وزن در طی بارداری است. این وزن اضافه می‌تواند به رباط‌ها و غضروف‌های مفاصل زانو صدمه زده، باعث سخت شدن تحرک و فعالیت اندام‌های حرکتی گردد. کم شدن فعالیت می‌تواند روی کیفیت زندگی اثر بگذارد و از انجام تمامی فعالیت‌هایی که می‌خواهید با کودک خود در آینده انجام دهید، جلوگیری کند.

بنابراین، اگر مبتلا به زانودرد در هنگام بارداری هستید، می‌تواند به خاطر آسیب دیدن رباط‌ها باشد؛ برای معیانه آنها به پزشک مراجعه کنید.

آیا زانو درد در بارداری قابل پیشگیری است؟

برای کم شدن احتمال بروز زانو درد در بارداری، می‌توانید از روش‌های پیشگیرانه زیر استفاده کنید:

• از بالا رفتن بیش از حد وزن خود اجتناب کنید.
• سعی کنید ورزش کردن در اولویت برنامه‌های شما باشد.
• از کفش‌های بالشتک دار استفاده کنید. کفش‌هایی که بالشتک دار هستند و انحنای کافی دارند ضربه‌هایی که به زانو وارد می‌شوند را جذب می‌کنند.

سوالات پرتکرار

در طی بارداری چه غذایی برای رفع درد زانو خوب است؟

قرار دادن غذاهای حاوی امگا ۳ در رژیم غذایی و یا مصرف مکمل امگا ۳ ممکن است به رفع درد و سفتی مفصل کمک کند.

آیا درد زانو، در هنگام بارداری طبیعی است؟

زانو درد در طی بارداری طبیعی است، اما این به معنی نادیده گرفتن این درد نیست. اگر زانو دردی دارید که باعث ایجاد مشکل شده، بهتر است آن را رفع کنید.

آیا درد زانو بعد از بارداری رفع می‌شود؟

حتی بعد از زایمان و بازگشت بدن به حالت اولیه خود، زانو درد باز هم برای مدتی ماندگار خواهد بود.

آیا ورزش‌های سنگین برای رفع درد زانو در هنگام بارداری مناسب است؟

قطعا خیر. باید سعی کنید ورزش‌های سطح پایین انجام دهید، زیرا ورزش‌های سخت می‌توانند زانودرد را بدتر کنند.

اگر در هنگام بارداری درد زانو داشته باشم، باید پیاده روی را متوقف کنم؟

باید پیاده روی سنگین را کم کنید، اما توقف کامل پیاده روی نیز مفید نمی‌باشد. برای پیدا کردن راه‌حل دقیق، باید با پزشک یا متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید.

در هنگام بارداری درد زانو چه زمانی آغاز می‌شود؟

زانو درد معمولا در سه ماهه دوم و سوم بارداری شروع به مشخص شدن می‌کند، زیرا وزن نوزاد به مرور زمان بیشتر روی بدن شما قرار می‌گیرد. با این حال، در بانوان باردار، داشتن زانو درد در سه ماهه اول نیز غیرطبیعی نیست.

در طی بارداری با وجود زانو درد چگونه بهتر است بخوابم؟

اگر به پهلو دراز می‌کشید، با قرار دادن یک بالش بین پاها، به زانوها کمک کنید.

با زانو درد در بارداری چگونه بهتر بنشینم؟

اگر می‌نشینید، سعی کنید پاها را روی یک میز یا چهارپایه کوچک قرار دهید.