گرفتگی دست یا کرامپ دست مشکلاتی هستند که بسیاری از افراد روزانه با آن‌ها روبرو می‌شوند. این مشکلات می‌توانند بسیار مزاحم و در برخی موارد حتی دردناک باشند و در کارهای روزمره و فعالیت‌های روزانه ما تأثیر منفی بگذارند. این مشکل، ممکن است ناشی از عوامل مختلفی مانند: فعالیت‌های فیزیکی سنگین، فشار روحی، کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی یا بیماری‌های مزمن باشد. در این مقاله، به بررسی علل، علائم و راه‌های مدیریت و پیشگیری از آن خواهیم پرداخت. تا انتهای مقاله، همراه ماباشید.

گرفتگی دست یا کرامپ دست چیست؟ 

گرفتگی دست (کرامپ دست)، نوعی اختلال عصبی است. حرکات ناخواسته (اسپاسم) یا دردهای عضلانی (گرفتگی) عضلات دست ممکن است هنگام نوشتن یا نواختن یک آلت موسیقی رخ دهد، اگرچه ممکن است در سایر کارهای خاص و سریع دست نیز اتفاق افتد. از نظر فنی، گرفتگی یا اسپاسم دست، دیستونی کانونی خاص نامیده می‌شود. 

کرامپ دست و اسپاسم عضلانی در مردان بسیار بیشتر از زنان است. حرفه‌ای‌ها ممکن است بیشتر مستعد گرفتگی دست باشند زیرا آن‌ها با شدت بالاتر، مدت طولانی‌تر و قطعات پیچیده‌تر بازی می‌کنند. بنابراین، آن‌ها ممکن است چرخه‌های حرکتی بیشتری داشته باشند که عصب دست را تحریک می‌کند. 

علل گرفتگی دست

به طور کلی، فعالیت‌های شدید و تکراری منجر به گرفتگی یا اسپاسم دست می‌شود. در بسیاری از موارد، گرفتگی دست پس از سال‌ها انجام یک فعالیت مشابه رخ می‌دهد. در این موارد، حرکت ناخواسته ممکن است تنها پس از مثلاً یک جلسه تمرین طولانی و شدید یا نوشتن شروع شود. اما با گذشت زمان، کرامپ دست ممکن است با سرعت بیشتری رخ دهد. هنگامی که شدیدتر باشد، فقط برداشتن خودکار، ابزار یا اشیاء دیگر می‌تواند باعث کرامپ دست شود. در حالی که استفاده از کامپیوتر در حال حاضر در محیط کار و خانه بسیار رایج است، استفاده از کامپیوتر باعث کرامپ دست نشده است. عوامل متعددی در گرفتگی دست نقش دارند، دلایل شایع آن عبارتند از: 

• افزایش زمان نواختن یک ساز (مثلاً پیانو یا گیتار) یا انجام یک کار خاص
• افزایش حرکات پیچیده‌تر
• افزایش حجم نوشتار
• افزایش نیروی مورد نیاز برای نوشتن 
• نوع قلم یا مداد کی برای نوشتن استفاده می‌شود
• تغییر در تکنیک تمرین همان ساز
• تغییر در اندازه ابزار مورد استفاده
• افزایش اضطراب
• برخی عوامل ژنتیکی

علائم و نشانه‌ها

گرفتگی دست معمولا بدون درد است، اما برای همه افراد یکسان نیست. نشانه‌ها ممکن است به اشکال مختلف بروز پیدا کنند که عبارتند از: 

• صاف شدن انگشت و از افتادن قلم یا مداد (شایع در گرفتگی عضلات نویسندگان) 
• احساس ناهماهنگی انگشتان (در نوازندگان پیانو و گیتار رایج است) 
• صاف یا خم شدن انگشت در زمان نامناسب

نکته: برای نوازندگان، یکی از علائم کرامپ دست نیز ممکن است شامل اضطراب باشد که ممکن است باعث ترس آن‌ها از اجرا باشد. برخی از نوازندگان مجبورند سبک اجرای خود را با نواختن تنها با دستی که تحت تاثیر قرار نگرفته‌اند محدود کنند. 

پیشگیری

روش‌های درمان کرامپ دست متغیر است. به طور معمول، از آنجا که مشکل در مغز و اعصاب است، معمولاً هیچ جراحی دست برای کمک به این گرفتگی‌ها وجود ندارد. پیشگیری بهترین راه درمان است که به معنای ارزیابی موقعیت دست‌ها در حین کار یا اجتناب از تمرین شدید یا طولانی مدت یا جلسات نوشتن باشد. گاهی اوقات استراحت از کارهای شدید و انجام فعالیت‌های دیگر مفید است. 

درمان گرفتگی دست

اگر علائم به طور جدی با کارهای مهم تداخل داشته باشد، افراد اغلب برای کرامپ دست به دنبال مراقبت‌های پزشکی هستند. آن‌ها می‌توانند توسط متخصصان مغز و اعصاب، روانشناسان، متخصصان توانبخشی، جراحان دست و درمانگران دست درمان شوند. بسیاری از اوقات، این متخصصان یک رویکرد ترکیبی برای تشخیص و درمان ارائه می‌دهند. گزینه‌های درمانی عبارتند از: 

• داروها: موفقیت با داروها نامشخص است. اغلب عوارض جانبی نامطلوب وجود دارد، اما نتیجه خوبی برای برخی از افراد به همراه داشته است. 
• تزریق سم بوتولینوم: اینها در کاهش برخی از حرکات ناخواسته مفید بوده اند، اما نتایج همیشه طولانی مدت نیستند. تزریق ممکن است منجر به ضعف دست شود. 
• آتل کردن دست یا انگشت: آتل‌ها حرکت را محدود می‌کنند و فرد را مجبور می‌کنند از سایر ماهیچه‌ها یا انگشتان برای انجام یک کار استفاده کند. این می‌تواند به آموزش مجدد مغز کمک کند. 
• روان درمانی: ارزیابی عوامل استرس‌زا و کار برای آموزش مجدد عملکرد مغز با عضلات دست. 
• توانبخشی از طریق تمرین حرکتی: یکی دیگر از گزینه‌های درمانی است که علائم را بهبود بخشیده است. حتی لمس بسیاری از اشیا یا بافت‌های مختلف مفید بوده است. تحریک مغز به تنهایی نتایج قابل پیش بینی نداده است و هنوز تجربی در نظر گرفته می‌شود. 

کلام پایانی

کرامپ دست مشکلی است که با دقت و آگاهی می‌توان از آن پیشگیری کرد و در صورت بروز، مدیریت مناسبی برای آن انجام داد. با رعایت توصیه‌های پیشنهادی و مراجعه به پزشک در صورت لزوم، می‌توان بهبودی و کاهش مشکلات مربوط به کرامپ دست را تجربه کرد. بنابراین، اهمیت داشتن آگاهی کافی در این زمینه و اعتنای به سلامت دست‌های خود را نباید دست کم گرفت.