نروپاتی جزو عوارض رایج شیمی درمانی است. با این حال برای برخی افراد این عوارض بعد از اتمام روند شیمی درمانی از بین می‌روند. نروپاتی نوعی آسیب عصبی است که سبب بی حسی و سوزن سوزن شدن دست یا پا می‌شود. در ادامه مقاله به توضیح عوارض نروپاتی، عوارض و روش‌های پیشگیری خواهیم پرداخت.

نروپاتی ناشی از شیمی درمانی چیست؟

نروپاتی از عوارض رایج شیمی درمانی است که می‌تواند از هفته‌ها تا سال‌های بعد از شیمی درمانی ادامه داشته باشد. شیمی درمانی می‌تواند به اعصاب حرکتی دست و پا آسیب وارد کند. پزشکان این شرایط را نروپاتی ناشی از شیمی درمانی CIPN می‌نامند. علائم نروپاتی می‌توانند وخیم باشند و به روند زندگی عادی افراد آسیب وارد کنند. پزشکان  هنوز علت این که که چرا فقط برخی از افرادی که تحت شیمی درمانی قرار گرفته‌اند دچار نروپاتی می‌شوند را کشف نکرده‌اند. خطرات نروپاتی به داروهای شیمی درمانی مورد استفاده بیمار بستگی دارند. در ادامه مقاله به روش‌هایی برای درمان نروپاتی ناشی از شیمی درمانی نیز خواهیم پرداخت.

آیا نروپاتی ناشی از شیمی درمانی قابل پیشگیری است؟

بهترین گزینه برای پیشگیری از نروپاتی ناشی از شیمی درمانی، استفاده از داروهای شیمی درمانی است که احتمال دچارشدن به CIPN را ندارند. با این حال این نوع پیشگیری برای همه افراد ممکن نیست. چرا که درمان سرطان به نوع تشخیص بستگی دارد، این به این معناست که موثر‌ترین روش درمانی می‌تواند دلیل ایجاد نروپاتی نیز باشد. برای مشخص کردن خطرات و مزایای روش‌های درمانی مختلف با پزشک خود مشورت کنید. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که موارد زیر می‌توانند از بروز نروپاتی جلوگیری کنند:

• استفاده از ویتامین E
• استفاده از مکمل‌های کلسیم و منیزیم
• داروهای ضد تشنج
• داروهای ضد افسردگی
• استفاده از مکمل گلوتاتیون

درمان‌های خانگی نروپاتی ناشی از شیمی درمانی

در حالی که روش قطعی برای پیشگیری نروپاتی ناشی از شیمی درمانی وجود ندارد، روش‌های درمانی طبیعی وجود دارد که می‌تواند از بروز این بیماری پیشگیری کنند. حتماً قبل از استفاده از روش‌های درمانی طبیعی با پزشک خود مشورت کنید. در ادامه مقاله انواع درمان‌های خانگی نروپاتی را بررسی خواهیم کرد.

لوسیون‌ها

برخی از لوسیون‌ها می‌توانند به بهبودی عوارض نروپاتی کمک کنند. شما می‌توانید از کرم‌هایی استفاده کنید که باعث تحریک شدن پوست نمی‌شوند. ماساژ دادن محل درد با لوسیون نیز می‌تواند موثر واقع شود. لوسیون‌هایی که از مواد اولیه مانند کره شکلات و منتول هستند می‌توانند به کم شدن عوارض کمک کنند.

تمرین‌های ورزشی

تمرین‌های ورزشی می‌توانند جریان خون را در دست‌ها و پاها افزایش دهند و به طور موقت درد حاصل از نروپاتی را از بین ببرند. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که تمرین‌های ورزشی عوارضی مانند بی حسی و سوزن سوزن شدن را در بیماران مبتلا به سرطان سینه از بین می‌برند. درمورد روش انجام این تمرین‌های ورزشی با پزشک خود مشورت کنید. این روش‌های تمرینی می‌توانند شامل فعالیت‌های سبک مانند شنا، ایروبیک و یوگا باشند.

مکمل‌های ویتامینی

برخی تحقیقات انجام شده اثبات کرده‌اند که کمبود ویتامین‌ها می‌توانند عوارض نروپاتی را افزایش دهند. پژوهشگران در حال مطالعه احتمال تاثیر ویتامین‌ها روی نروپاتی هستند. پزشک می‌تواند برای بیمار آزمایش ویتامین تجویز کند که از عدم کمبود ویتامین بیمار اطمینان حاصل کند.

تغییر رژیم غذایی

رژیم غذایی سالم می‌تواند به بدن برای مبارزه با سرطان و کمتر کردن عوارض نروپاتی کمک کند. تحقیقات به رژیم خاصی اشاره نمی‌کنند، اما این رژیم‌ها می‌توانند شامل میوه‌ها، سبزیجات، محصولات پروتئینی، قلات و استفاده از آب کافی باشند.

ماساژ

ماساژ می‌تواند جریان خون را تقویت کند و علائم را کاهش دهد. اثر نروپاتی می‌تواند باعث گرفتگی عضلات شود و در این موارد ماساژ می‌تواند به کاهش این گرفتگی‌ها کمک کند و باعث کم شدن درد پس از شیمی درمانی شود.

انواع درمان‌های نروپاتی

درمان‌های دارویی برای همه افراد نمی‌توانند تاثیر گذار باشند. روش‌های درمانی نروپاتی همچنان در دست تحقیق هستند. تاثیر گذراترین درمان‌های نروپاتی به داروهای شیمی درمانی مورد استفاده بیمار بستگی دارند. این به این دلیل است که داروهای مختلف شیمی درمانی به اعصاب مختلف بدن تاثیر می‌گذارند. در ادامه مقاله هریک از این روش‌های درمان نروپاتی را بررسی خواهیم کرد.

درمان‌های دارویی

محققان هرروزه در حال آزمایش داروهای مختلف برای تشخیص آسیب‌ها عصبی ایجاد شده توسط نروپاتی هستند. برخی تحقیقات اولیه نشان می‌دهند که بعضی از داروهای می‌توانند برای درمان نروپاتی موثر باشند که این عامل به نوع داروی شیمی درمانی مورد استفاده بستگی دارد.

نورومدولاسیون

نورومدولاسیون با تمرین دادن مغز برای پردازش متفاوت احساسات عصبی، به کم شدن عوارض نروپاتی کمک می‌کند. با این حال برخی آزمایش‌ها نشان داده‌اند که موارد زیر نیز می‌توانند برای کاهش عوارض نروپاتی موثر باشند:

• نوروفیدبک: که با تغییر روند واکنش مغز به درد باعث بهبودی عوارض نروپاتی نیز می‌شود.
• روش اسکرامبلر درمانی: این روش درمانی از ارسال سیگنال اعصاب آسیب دیده به مغز جلوگیری می‌کند.
• تحریک مکرر مغناطیسی (rTMS): در این روش از امواج مغناطیسی برای تغییر فعالیت‌های الکتریکی مغز استفاده می‌شود.

متعادل کردن دوز داروهای شیمی درمانی

درمان‌های دارویی نروپاتی امکان دارد تاثیر گذار نباشند، پس گزینه متعادل کردن دوز داروهای شیمی درمانی می‌تواند موثر باشد. پزشک شما می‌تواند درمان‌های هفتگی شیمی درمانی را با نصف دوز همیشگی انجام دهد، و در برخی موارد پزشک برای کم کردن خطر نروپاتی می‌تواند استفاده از شیمی درمانی را برای مدتی قطع کند.

کدام داروهای شیمی درمانی باعث ایجاد نروپاتی می‌شوند؟

در ادامه داروهایی که احتمال ابتلا به نروپاتی را افزایش می‌دهند را نام می‌بریم:

• پاکلی تاکسل
• سیس پلاتین
• اگزالی پلاتین
• اپوتیلون ها
• تالیدومید
• دوستاکسل
• بورتزومیب
• لنالیدومید
• پومالیدومید
• سورامین
• وین کریستین

همچنین درمورد شیمی درمانی و کاهش عوارض آن با توانبخشی، بخوانید!

علائم نروپاتی

بی حسی و سوزن سوزن شدن در دست‌ها و پاها از اصلی‌ترین علائم اصلی نروپاتی هستند. برخی افراد امکان دارد علائمی مانند ضعف عضلانی را تجربه کنند که این علائم می‌توانند نگه داشتن اشیا را غیرممکن کند. این علائم می‌توانند به طور زیادی کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. علائم رایج نروپاتی عبارت‌اند از:

• درد در قسمت دست و پا
• خارش و سوزش در پا و دست
• حس برق گرفتگی در پا و دست
• زنگ زدن گوش‌ها
• سخت شدن برداشتن اشیا
• سخت شدن فعالیت‌های نیاز به تمرکز بالا
• سرد شدن یا داغ شدن بیش از حد دست یا پا
• ادرار دردناک یا سوزان
• یبوست

درمان نروپاتی ناشی از سرطان عمل سختی است؛ زیرا در برخی مواقع پیش‌بینی زمان رخ دادن علائم غیرممکن است.

تشخیص نروپاتی

معمولاً پزشک متخصص با بررسی علائم بیمار می‌تواند نروپاتی را تشخیص دهد، با این حال دردهای عصبی می‌توانند دلایل دیگری نیز داشته باشند. بیماری‌های دیگری که می‌توانند باعث نروپاتی شوند شامل موارد زیر هستند:

• مشکلات کلیوی
• دیابت
• بیماری خود ایمنی
• عفونت
• اختلال تونل کارپال
• استفاده بیش از حد الکل
• کمبود مواد مغزی

کلام پایانی

نروپاتی ناشی از شیمی درمانی همان‌طور که گفته شد می‌تواند توسط برخی از داروهای شیمی درمانی ایجاد شود و روش‌هایی وجود دارند که می‌توانند از عوارض این بیماری پیشگیری کنند و یا حتی نروپاتی را درمان کنند. در صورتی که به تازگی شیمی درمانی را شروع کرده‌اید و علائم گفته شده را تجربه کردید حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا بهترین روش درمان را برای شما تجویز کند.