نوروپاتی اتونومیک (AN) که به دیس اتونومی نیز شناخته می‌شود، وضعیتی است که در نتیجه آسیب به اعصابی که به طور خودکار عملکردهای بدن را کنترل می‌کنند، رخ می‌دهد. این وضعیت می‌تواند فشار خون، درجه حرارت بدن، حرکات روده، عادات ادراری و عملکرد جنسی را تحت تأثیر قرار دهد. دیابت شایع‌ترین علت این بیماری است. شکایات مشاهده شده در بیمار بسته به نوع عصب درگیر بسیار متفاوت است. در این بخش به طور کامل در خصوص نوروپاتی اتونومیک و راه درمان تا پیشگیری آن را توضیح می‌دهیم. با ما همراه باشید.

علائم نوروپاتی اتونومیک چیست؟

این علائم بسته به اینکه کدام اعصاب آسیب‌دیده متفاوت است. علائم نوروپاتی اتونومیک عمدتاً ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• افت فشار خون به خصوص در حالت ایستاده و در نتیجه سرگیجه و غش ایجاد شود.
• مشکل در شروع ادرار، بی اختیاری ادرار، ناتوانی در تخلیه کامل مثانه و در نتیجه ممکن است عفونت ادراری
• مردان ممکن است در نتیجه نعوظ و انزال زودرس یا دیررس دچار مشکلات جنسی شوند.
• در زنان ممکن است خشکی اندام تناسلی و کاهش میل جنسی رخ دهد.
• حتی اگر خیلی غذا کم خورده شود، نفخ معده و مشکلات گوارشی ممکن است رخ دهد.
• قند خون پایین و تشنج ناشی از آن ممکن است باعث غش شود.
• مشکلات مربوط به تعریق کمتر یا بیشتر
• مشکلات رانندگی به خصوص در شب
• علائم AN که بر غدد عرق شما تأثیر می‌گذارد ممکن است شامل خشکی پوست پا و تعریق بیش از حد یا ناتوانی در تعریق باشد.

چه زمانی باید با پزشک مشورت کنیم؟

اگر دیابت دارید و حتی یکی از شکایات نوروپاتی اتونومیک دارید، باید فوراً با پزشک خود مشورت کنید. در صورت ابتلا به دیابت نوع ۲، پس از تشخیص، باید معاینات سالانه نوروپاتی خودمختار را انجام داده و معاینات لازم را انجام دهید. برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۱، غربالگری سالانه را توصیه می‌کنیم که پنج سال پس از تشخیص بیمار شروع شود.

نوروپاتی اتونومیک چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اگر علائم AN را دارید به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام می‌تواند بینایی شما را بهبود بخشد. پزشک شما بر اساس عوامل خطر، مشاهدات در طول معاینه فیزیکی و نتایج آزمایش، تشخیص می‌دهد. پزشک شما ممکن است آزمایشات زیر را انجام دهد:

• تست‌های تنفسی برای ارزیابی فشار خون و ضربان قلب
• تست‌های تخلیه معده برای ارزیابی تحرک معده و فعالیت ماهیچه‌ای شما
• یک تست کمی رفلکس آکسون سودوموتور (QSART) برای ارزیابی واکنش‌های عصبی مرتبط با غدد عرق
• تست فشار خون در حالت ایستاده و نشسته
• یک تست میز شیب برای نظارت بر فشار خون در طول تغییرات وضعیت بدن
• یک تست تنظیم حرارت برای بررسی الگوهای عرق شما در طول تغییرات دما
• آزمایش ادرار برای ارزیابی عملکرد مثانه شما
• سونوگرافی مثانه برای بررسی ساختار مثانه شما
• اشعه ایکس شکم برای بررسی سیستم گوارش شما

علل این بیماری نوروپاتی اتونومیک چیست؟

علل شایع نوروپاتی اتونومیک عبارتند از:

• اعتیاد به الکل
• بیماری‌های مزمن مانند HIV یا بیماری پارکینسون
• آسیب عصبی، مانند کبودی، سوختگی یا بریدگی
• تجمع پروتئین غیر معمول در اندام‌های شما
• بیماری‌های دژنراتیو مانند آتروفی سیستم‌های متعدد
• دیابت کنترل نشده شایع‌ترین علت نوروپاتی اتونوم است. دیابت به آرامی و موذیانه این اختلال را ایجاد می‌کند.
• تجمع نامنظم پروتئین در اندام‌های موثر بر اندام‌ها و اعصاب که به آن آمیلوئیدوز می‌گوییم نیز ممکن است باعث این وضعیت شود.
• بیماری‌های خودایمنی به عنوان مثال می‌توان به سندرم شوگرن، لوپوس اریتماتوز سیستمیک، آرتریت روماتوئید و بیماری سلیاک
• حمله سیستم ایمنی ناشی از برخی سرطان‌ها (سندرم پارانئوپلاستیک) باشد.
• ناشی از برخی از داروهای مورد استفاده در موارد سرطان ویا درمان سرطان (شیمی درمانی)
• HIV و برخی از ویروس‌ها و باکتری‌هایی که باعث بوتولیسم و بیماری لایم می‌شوند نیز می‌توانند باعث نوروپاتی اتونوم شوند.
• برخی از اختلالات ارثی نیز می‌توانند باعث نوروپاتی اتونوم شوند.

عواملی که ممکن است خطر نوروپاتی اتونومیک را افزایش دهند عبارتند از:

• دیابت؛ دیابت، به ویژه زمانی که به خوبی کنترل نمی‌شود، خطر نوروپاتی اتونومیک و سایر آسیب‌های عصبی را افزایش می‌دهد. اگر در کنترل قند خون خود مشکل دارید، در معرض بیشترین خطر قرار دارید، ما می‌توانیم با نظارت بر HbA1C که به آن هموگلوبین قند می‌گوییم، آن را کنترل کنیم.
• سایر بیماری‌ها؛ برخی از شرایط سلامتی مانند آمیلوئیدوز، پورفیری و کم‌کاری تیروئید ممکن است خطر نوروپاتی اتونومیک را افزایش دهند. سرطان نیز ممکن است رخ دهد که اغلب به دلیل عوارض جانبی درمان است
• افراد مسن
• افراد مبتلا به فشار خون بالا
• افراد مبتلا به کلسترول بالا
• افراد دارای اضافه‌وزن
• مسمومیت غذایی

درمان نوروپاتی اتونومیک چیست؟

در وهله اول، درمان‌های AN اعصاب آسیب‌دیده و هر شرایطی که باعث آسیب به اعصاب شود را هدف قرار می‌دهد. بسته به علائم درمان‌های مختلفی در دسترس است. به عنوان مثال اگر بیماری دیابت باعث آسیب عصبی می‌شود، باید قند خون را به‌شدت کنترل کرد تا از پیشرفت آسیب جلوگیری کرد. در حدود نیمی از مواقع، هیچ دلیل زمینه‌ای برای نوروپاتی اتونومیک یافت نمی‌شود. در وهله دوم مدیریت علائم خاص برخی از درمان‌ها می‌توانند علائم نوروپاتی اتونومیک را تسکین دهند. درمان بر این اساس است که کدام قسمت از بدن شما بیشتر تحت تأثیر آسیب عصبی است.

درمان‌های گوارشی عبارتند از:

• مصرف داروهای تجویزی برای کمک به هضم
• مصرف ملین برای یبوست
• مصرف وعده‌های غذایی مکرر و کوچک
• افزایش مصرف فیبر و مایعات
• مصرف داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای برای درد معده یا مدفوع شل

درمان‌های مثانه و ادرار عبارتند از:

• استفاده از داروهای تجویزی برای تخلیه مثانه
• مصرف داروهای تجویزی برای کاهش علائم مثانه بیش‌فعال
• با برنامه‌ریزی برای نوشیدن و ادرارکردن، مثانه خود را دوباره فشار دهید
• عبوردادن کاتتر در امتداد مجرای ادرار برای تخلیه مثانه

درمان‌های اختلال عملکرد جنسی عبارتند از:

• مصرف دارو برای کمک به نعوظ
• استفاده از پمپ خلأ برای فشاردادن خون به آلت تناسلی و ایجاد نعوظ
• استفاده از روان‌کننده‌های واژن برای مبارزه با خشکی

درمان‌های قلب و فشار خون عبارتند از:

• رژیم غذایی پر سدیم و مایعات بالا برای حفظ فشار خون
• استفاده از داروهای تجویزی برای کاهش سرگیجه هنگام صعود یا ایستادن
• داروهای تجویزی برای افزایش فشار خون برای مقابله با غش
• مسدودکننده‌های بتا که ضربان قلب شما را در سطوح مختلف فعالیت تنظیم می کنند
• تغییر در وضعیت بدن، خم‌کردن پاها و کاهش سرعت در هنگام بلندشدن یا ایستادن برای کاهش سرگیجه
• دراز کشیدن با سر بالا برای کاهش سرگیجه
• مصرف داروهای تجویزی برای کاهش تعریق زیاد

لباس‌های فشاری

برای درمان نوروپاتی اتونومیک باید از جوراب‌ها و لباس‌های فشاری استفاده شود. جوراب‌های فشاری متوسط تا بالای ران بیشترین مزیت را دارند. اگرچه پوشاندن آنها دشوار است و ممکن است برای بیماران ناراحت‌کننده باشد، آنها باید به‌شدت تشویق شوند که تا آنجا که ممکن است از آنها استفاده کنند.

تمرینات ایزومتریک ملایم برای کمک به ایجاد انقباض عضلانی برای بیماران مبتلا به عدم تحمل ارتواستاتیک ضروری است. ما اغلب ایروبیک در آب یا دویدن در آب را توصیه می‌کنیم. اگر مکانی برای انجام این نوع تمرینات در دسترس نباشد، بیماران توصیه می‌شوند تمرینات هوازی ملایم را اغلب با دوچرخه دراز کشیده شروع کنند تا از قراردادن آن‌ها در موقعیتی که ممکن است دچار از دست دادن هوشیاری یا افتادن شوند، خودداری کنند.

آیا نوروپاتی اتونومیک قابل‌پیشگیری است؟

در برخی بیماری‌های ارثی که شما را در معرض خطر ابتلا به نوروپاتی اتونومیک قرار می‌دهند، نمی‌توان از این خطر پیشگیری کرد. اما می‌توانید با مراقبت از سلامت کلی خود و مدیریت شرایط پزشکی، شروع یا پیشرفت علائم را کاهش دهید.

توصیه‌های پزشک خود را در مورد زندگی سالم برای کنترل بیماری‌ها و شرایط دنبال کنید. این توصیه ممکن است شامل توصیه‌های زیر باشد:

• اگر دیابت دارید، قند خون خود را به طور منظم کنترل کنید و با پزشک خود در تماس باشید.
• تا حد امکان از مصرف الکل و سیگار خودداری کنید.
• اگر بیماری خودایمنی دارید، درمان مناسب را دریافت کنید.
• اقداماتی را برای پیشگیری یا کنترل فشار خون بالا انجام دهید.
• دستیابی و حفظ وزن سالم
• ورزش منظم گزینه بسیار خوبی است.