نوار عصب عضله، یک تست تشخیصی مربوط به رشته فیزیولوژی عصبی است که شامل ثبت فعالیت الکتریکی ماهیچه‌ها یا گروه‌های عضلانی مختلف بدن با استفاده از الکترود‌ها، عناصر سوزنی شکل ظریفی است که تکانه‌های الکتریکی ساطع می‌کنند و فعالیت الکتریکی را جمع‌آوری می‌کنند. به همین جهت اغلب بیماران این سؤال را مطرح می‌کنند که آیا نوار عصب عضله درد دارد؟ در این بخش همراه ما باشید تا پاسخ این پرسش را بیابید.

نوار عصب عضله چیست؟

نوار عصب عضله یا الکترومیوگرافی (EMG) روشی برای تشخیص اختلالات سیستم عصبی عضلانی بر اساس شاخص‌های فعالیت بیوالکتریکی عضلات است. این مطالعه بر اساس توانایی بافت عضلانی برای ایجاد فعالیت الکتریکی با هر انقباض است. بسته به شاخص‌ها، با در نظر گرفتن تصویر بالینی همراه، کانون ضایعه و محلی‌سازی آن تعیین می‌شود.

نوار عصب عضله با استفاده از الکترومایوگراف ثبت می‌شود. دستگاه فعالیت بیوالکتریکی را ثبت می‌کند، آن را به صفحه نمایشگر منتقل می‌کند یا روی کاغذ ضبط می‌کند.

الکترومایوگرام معمولاً بدون درد است. اگر یک سوزن کاشته شود، ضرری بیش از یک نیش “عادی” ندارد. درک تکانه‌های الکتریکی، بدون اینکه واقعاً دردناک باشد، می تواند احساس ناخوشایندی ایجاد کند.

برای چه بیماری‌هایی EMG (الکترومایوگرافی) انجام می‌شود؟

تست الکترومیوگرافی (EMG) یک آزمایش پزشکی است که در تشخیص و درمان بیماری‌های عضلانی و عصبی استفاده می‌شود. این تست برای اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی حرکات عضلانی استفاده می‌شود و هدف آن تعیین این است که آیا عضلات و اعصاب به‌درستی کار می‌کنند، کدام اعصاب تحت تأثیر قرار می‌گیرند و در صورت وجود کدام ماهیچه‌ها و اعصاب آسیب‌دیده‌اند. آزمایش EMG می تواند برای تشخیص بیماری‌های زیر انجام شود:

• بیماری‌های عضلانی: می تواند برای تشخیص بیماری‌های عضلانی مانند میوپاتی، میوزیت، پلی میوزیت و میوپاتی دیستروفیک انجام شود.
• بیماری‌های عصبی: آزمایش EMG ممکن است برای تشخیص بیماری‌های عصبی مانند پلی نوریت، مونونوریت و آسیب عصب رادیکولار انجام شود.
• انقباض: به عنوان مثال، آزمایش EMG می تواند برای تشخیص انقباضاتی که به طور موقت در نوزادان رخ می‌دهد و معمولاً انجام نمی‌شود، انجام شود.
• از دست دادن کنترل عضلانی
• کاهش قدرت عضلانی
• اسپاسم عضلانی
• کشیدگی عضلانی
• آسیب عصبی
• بیماری‌های مغز و نخاع
• درجه گسترش فرایند
• مرحله بیماری
• سطح آسیب
• ظهور ضعف در عضلات، افزایش خستگی
• وجود سندرم تشنجی
• نقض حساسیت
• کاهش حجم عضلات
• درد در عضلات با شدت‌های مختلف

اغلب، EMG در عمل عصبی استفاده می‌شود. بیماری‌هایی که نیاز به الکترومیوگرافی دارند عبارت‌اند از:

• پلی نوروپاتی
• آسیب‌شناسی عضلانی: التهاب، دیستروفی، خستگی
• تغییرات دژنراتیو-دیستروفیک در ستون فقرات
• هایپرکینز (حرکات غیرارادی عضلات)
• لرزش در پارکینسونیسم
• رادیکولوپاتی (آسیب به ریشه‌های عصبی)
• تروماتولوژیست‌ها و ارتوپد‌ها هنگام انتخاب پروتز باید الکترومیوگرافی را برای ارزیابی عملکرد‌های از دست رفته اندام تجویز کنند. تشخیص هدایت عضلانی به طور فعال در زیبایی برای معرفی بوتاکس استفاده می‌شود.

نوار عصب و عضله چیست؟

نوار عصب عضله یا الکترومیوگرافی (EMG) روشی برای تشخیص اختلالات سیستم عصبی عضلانی بر اساس شاخص‌های فعالیت بیوالکتریکی عضلات است. این مطالعه بر اساس توانایی بافت عضلانی برای ایجاد فعالیت الکتریکی با هر انقباض است. بسته به شاخص‌ها، با در نظر گرفتن تصویر بالینی همراه، کانون ضایعه و محلی‌سازی آن تعیین می‌شود.

نوار عصب عضله با استفاده از الکترومایوگراف ثبت می‌شود. دستگاه فعالیت بیوالکتریکی را ثبت می‌کند، آن را به صفحه نمایشگر منتقل می‌کند یا روی کاغذ ضبط می‌کند.

الکترومایوگرام معمولاً بدون درد است. اگر یک سوزن کاشته شود، ضرری بیش از یک نیش “عادی” ندارد. درک تکانه‌های الکتریکی، بدون اینکه واقعاً دردناک باشد، می تواند احساس ناخوشایندی ایجاد کند.

برای چه بیماری‌هایی EMG (الکترومایوگرافی) انجام می‌شود؟

تست الکترومیوگرافی (EMG) یک آزمایش پزشکی است که در تشخیص و درمان بیماری‌های عضلانی و عصبی استفاده می‌شود. این تست برای اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی حرکات عضلانی استفاده می‌شود و هدف آن تعیین این است که آیا عضلات و اعصاب به‌درستی کار می‌کنند، کدام اعصاب تحت تأثیر قرار می‌گیرند و در صورت وجود کدام ماهیچه‌ها و اعصاب آسیب‌دیده‌اند. آزمایش EMG می تواند برای تشخیص بیماری‌های زیر انجام شود:

• بیماری‌های عضلانی: می تواند برای تشخیص بیماری‌های عضلانی مانند میوپاتی، میوزیت، پلی میوزیت و میوپاتی دیستروفیک انجام شود.
• بیماری‌های عصبی: آزمایش EMG ممکن است برای تشخیص بیماری‌های عصبی مانند پلی نوریت، مونونوریت و آسیب عصب رادیکولار انجام شود.
• انقباض: به عنوان مثال، آزمایش EMG می تواند برای تشخیص انقباضاتی که به طور موقت در نوزادان رخ می‌دهد و معمولاً انجام نمی‌شود، انجام شود.
• از دست دادن کنترل عضلانی
• کاهش قدرت عضلانی
• اسپاسم عضلانی
• کشیدگی عضلانی
• آسیب عصبی
• بیماری‌های مغز و نخاع
• درجه گسترش فرایند
• مرحله بیماری
• سطح آسیب
• ظهور ضعف در عضلات، افزایش خستگی
• وجود سندرم تشنجی
• نقض حساسیت
• کاهش حجم عضلات
• درد در عضلات با شدت‌های مختلف

بیماری‌هایی که نیاز به الکترومیوگرافی دارند عبارت‌اند از:

• پلی نوروپاتی
• تغییرات دژنراتیو-دیستروفیک در ستون فقرات
• هایپرکینز (حرکات غیرارادی عضلات)
• لرزش در پارکینسونیسم
• رادیکولوپاتی (آسیب به ریشه‌های عصبی)

همچنین تروماتولوژیست‌ها و ارتوپد‌ها هنگام انتخاب پروتز باید الکترومیوگرافی را برای ارزیابی عملکرد‌های از دست رفته اندام تجویز کنند. تشخیص هدایت عضلانی به طور فعال در زیبایی برای معرفی بوتاکس استفاده می‌شود.

انواع نوار عصب و عضله

روش‌های مختلفی برای انجام الکترومیوگرافی وجود دارد. انتخاب روش بسته به آسیب‌شناسی موجود توسط پزشک انجام می‌شود. انواع روش نوار عصب و عضله عبارتند از:

• الکترومیوگرافی تحریکی (سطحی)

• الکترومیوگرافی سوزنی (محلی)

• EMG عضلات صورت و اعصاب

• الکترومیوگرافی عصب صورت و سه‌قلو

الکترومیوگرافی تحریکی (سطحی)

به یک مطالعه غیرتهاجمی و بدون درد اشاره دارد. این روش EMG به شما امکان می‌دهد فعالیت بیوالکتریکی را در ناحیه وسیعی از عضلات ارزیابی کنید. میوگرافی تحریکی در اندام تحتانی و فوقانی به‌منظور بررسی ضعف، خستگی، بی‌حسی و کاهش حساسیت عضلانی انجام می‌شود. علاوه بر این، EMG سطحی برای تشخیص آسیب عصبی انجام می‌شود. این نوع مطالعه وضعیت ماهیچه‌های جونده و صورت را ارزیابی می‌کند که برای متخصصین زیبایی و دندانپزشک آموزنده است.

الکترومیوگرافی سوزنی (محلی)

برای تحقیقات دقیق‌تر استفاده می‌شود. برای این منظور، یک الکترود سوزنی به عضله وارد می‌شود. در این حالت یک درد خفیف وجود دارد که به‌زودی برطرف می‌شود. الکترومیوگرافی موضعی به یک روش تحقیق تهاجمی اشاره دارد. در این راستا، پس از عمل، هماتوم یا ارتشاح ممکن است رخ دهد.

EMG عضلات صورت و اعصاب

الکترومیوگرافی عضلات صورت امکان ارزیابی وضعیت ماهیچه‌های جونده و صورت، مشکوک شدن به آسیب‌شناسی مغز و شناسایی تغییرات معمولی در انتقال عصبی عضلانی در می‌استنی گراویس و سندرم می‌استنی را فراهم می‌کند. با استفاده از الکترومیوگرافی، متخصصان مغز و اعصاب-نوروفیزیولوژیست‌ها علت اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی را تعیین می‌کنند، اطلاعات مهمی را برای تجویز درمان بهینه برای همی اسپاسم صورت و سایر بیماری‌ها به دست می‌آورند.

الکترومیوگرافی عصب صورت و سه‌قلو

EMG عصب صورت به تعیین علت ضعف یا افزایش تحریک‌پذیری ماهیچه‌های جونده و صورت کمک می‌کند و عصب سه‌قلو – برای تعیین علت درد، اختلال در حساسیت صورت و عملکرد ماهیچه‌های جونده. فیزیولوژیست‌های اعصاب فعالیت الکتریکی عضلات صورت و اعصابی را که در کنترل این عضلات نقش دارند با استفاده از انواع الکترود‌ها ثبت می‌کنند.

مواردی که نباید از نوار عصب و عضله استفاده کرد

برخی موارد نیز وجود دارد که باید از گرفتن تست نوار عضب و عضله جلوگیری کرد. اگر هر یک از موارد زیر شامل شما می‌شود، از انجام این تست اجتناب کنید:

• بیماری‌های عفونی یا غیرعفونی در مرحله حاد
• وجود ضربان‌ساز
• ضایعات پوستی (پوستول، ترک، زخم، بیماری‌های قارچی)
• صرع
• بیماری قلبی عروقی (بحران فشار خون بالا، انفارکتوس میوکارد، آنژین ناپایدار)
• اختلالات روانی که در آن بیمار نمی‌تواند اعمال خود را کنترل کند.
• الکترومیوگرافی سوزنی در نقض لخته‌شدن خون و همچنین افزایش حساسیت درد منع مصرف دارد.

آیا به آمادگی خاصی  برای تست عصب و عضله نیاز است؟

نیازی به هیچ‌گونه آمادگی و نیازی به گرسنگی نیست. می‌توان EMG را برای بیماران در هر سنی اعمال کرد. همراه‌داشتن گزارشات و معاینات قبلی EMG برای بیماری (آنزیم‌های عضلانی، تصویربرداری) مهم است. پوست تمیز از نظر فنی از بروز برخی مشکلات جلوگیری می‌کند. کرم نباید روی پوست مالیده شود. اگرچه بسته به ناحیه‌ای که باید معاینه شود متفاوت است، اما پوشیدن لباس راحت توصیه می‌شود؛ جوراب‌شلواری و شلوار جین تنگ نباید برای معاینه پوشیده شود. اگر بیمار از داروهای رقیق‌کننده خون (مانند وارفارین، هپارین)، اختلال خونریزی یا بیماری عفونی (هپاتیت، ایدز و…) استفاده می‌کند، باید به پزشک اطلاع دهد. اگر ضربان‌ساز دارید، معاینه ممکن است خطرناک باشد، حتماً باید به پزشک خود اطلاع دهید.

الکترومیوگرافی چگونه انجام می‌شود؟

الکترومیوگرافی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد. زمان به تعداد نواحی مورد بررسی و همچنین شدت ضایعه بستگی دارد. الکترومیوگرافی با استفاده از الکترومایوگراف انجام می‌شود. برای ثبت و ثبت فعالیت بیوالکتریک فیبر‌های عضلانی استفاده می‌شود.

روش EMG را می‌توان به صورت بستری یا سرپایی انجام داد. برای این کار از بیمار خواسته می‌شود که یک وضعیت راحت (نشسته، خوابیده، نیمه نشسته) بگیرد. ناحیه مورد بررسی با یک ضدعفونی‌کننده درمان می‌شود. پس از آن، الکترود‌های الکترومایوگراف روی آن اعمال می‌شود. در مواردی که سوزن EMG نشان‌داده‌شده است، یک الکترود سوزنی به عضله موردمطالعه وارد می‌شود. این تنها نوع الکترومیوگرافی است که در آن سندرم درد خفیف احساس می‌شود. تمام روش‌های دیگر بدون درد هستند.

در ابتدای عمل، هدایت ماهیچه‌ها در حالت استراحت ارزیابی می‌شود. پس از آن، از او خواسته می‌شود تا فشار دهد، پس از آن فعالیت بیوالکتریک دوباره ثبت می‌شود. نتایج به دست آمده یک الکترومیوگرام است که تمام تغییراتی را که در سیستم عصبی عضلانی رخ می‌دهد منعکس می‌کند. بر اساس داده‌های به دست آمده، تشخیص داده می‌شود یا ارزیابی درمان انجام می‌شود.

آیا EMG نتایج قطعی می‌دهد؟

تست الکترومیوگرافی (EMG) ابزار مفیدی در تشخیص بیماری‌های عضلانی و عصبی است، اما نتایج این آزمایش به تنهایی برای تشخیص بیماری کافی نیست. با اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی عضلات و اعصاب، آزمایش EMG مشخص می‌کند که آیا عضلات و اعصاب به‌درستی کار می کنند و کدام اعصاب تحت تأثیر قرار می‌گیرند. این اطلاعات می تواند برای پزشکان در تشخیص بیماری‌ها مفید باشد، اما آزمایش EMG به تنهایی برای تشخیص بیماری کافی نیست.

پزشکان نتایج آزمایش EMG را همراه با نتایج سایر آزمایشات پزشکی ارزیابی می کنند و از این اطلاعات برای تشخیص بیماری استفاده می کنند. به عنوان مثال، نتایج آزمایش EMG ممکن است همراه با نتایج سایر آزمایش‌های پزشکی، مانند معاینه فیزیکی، آزمایش‌های تصویربرداری (به ویژه MRI یا CT) و شاید بیوپسی عصب و عضله ارزیابی شود. این‌همه اطلاعات را گرد هم می‌آورد تا به پزشکان در تشخیص بیماری کمک کند.

آزمایش EMG ابزار مفیدی در تشخیص بسیاری از بیماری‌های عضلانی و عصبی است، اما نتایج این آزمایش به تنهایی برای تشخیص بیماری کافی نیست. پزشکان نتایج آزمایش EMG را همراه با نتایج سایر آزمایشات پزشکی ارزیابی می کنند و از این اطلاعات برای تشخیص بیماری استفاده می کنند.

خطرات الکترومیوگرام

الکترومیوگرام خطر خاصی ندارد. با این حال می‌توان اشاره کرد که گاهی اوقات قراردادن یک الکترود سوزنی منجر به تشکیل یک هماتوم کوچک می‌شود.

تفسیر نتایج EMG

در نتیجه EMG، فعالیت الکتریکی بافت‌های عصبی و عضلانی در ناحیه مورد بررسی و پاسخ آنها به دستورات از طریق داده‌های عددی ارزیابی می‌شود. این ارزیابی توسط متخصص مغز و اعصاب انجام می‌شود. در صورت بروز سطوح مختلف آسیب به بافت‌های عضلانی یا عصبی از طریق داده‌های EMG، پیشرفت قابل‌توجهی از نظر تشخیص بیماری حاصل می‌شود، زیرا فعالیت غیرطبیعی عضلانی یا عصبی نظارت می‌شود.