فیزیوتراپیست‌ها، بیماران مبتلا به طیف گسترده‌ای از مشکلات جسمی را درمان می‌کنند؛ از اختلالات عضلانی و مفصلی گرفته تا مشکلات عصبی و یا حتی بیماری‌های تنفسی مانند آسم، اختلالات مثانه و روده، اختلالات لنفاوی و دردهایی که ممکن است حین درمان سرطان ایجاد شوند. همچنین، نقش مهمی در توانبخشی بعد از سکته مغزی یا حمله قلبی دارند. فیزیوتراپیست‌ها به‌ عنوان عضوی از یک تیم درمانی چندرشته‌ای فعالیت می‌کنند که تخصص‌هایی مانند پزشکی فیزیکی و توانبخشی، نورولوژی، ارتوپدی و مراقبت‌های تسکینی را دربرمی‌گیرند. در این مقاله، به بررسی مفهوم فیزیوتراپی ارتوپدی، مزایا و معایب آن و مدت‌ زمان مورد نیاز برای درمان می‌پردازیم. اگر می‌خواهید بدانید فیزیوتراپی ارتوپدی چگونه عمل می‌کند و برای چه افرادی مفید است، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

فیزیوتراپی ارتوپدی چیست؟ 

فیزیوتراپی ارتوپدی به درمان اختلالاتی می‌پردازد که بر سیستم عصبی-عضلانی-اسکلتی تاثیر می‌گذارند. این سیستم شامل اعصاب، عضلات و اسکلت است که با همکاری یکدیگر حرکت‌های هدفمند را در بخش‌های مختلف بدن ایجاد می‌کنند. به‌عنوان مثال، همین سیستم است که به فرد امکان می‌دهد بازوی خود را بلند کند و در کمد را باز کند. فیزیوتراپیست‌های ارتوپدی می‌توانند بعضی از مشکلات خاص را در حوزه تخصصی خود تشخیص دهند. افرادی که دسترسی مستقیم به فیزیوتراپی دارند، در صورت بروز آسیب‌های عضلانی یا مفصلی که علت مشخصی برای آن‌ها وجود ندارد، می‌توانند ابتدا به یک فیزیوتراپیست ارتوپدی مراجعه کنند، بدون آنکه زمان خود را صرف تصویربرداری‌های غیرضروری یا مراجعه به بخش اورژانس کنند. درست است که فیزیوتراپیست‌ها تجربه زیادی در تشخیص بسیاری از مشکلات عصبی و اسکلتی-عضلانی دارند، اما این تشخیص‌ها فقط در چارچوب وظایف حرفه‌ای و محدوده اختیارات آن‌ها انجام می‌شوند.

وظیفه فیزیوتراپیست ارتوپدی چیست؟ 

ارتوپدی شاخه‌ای از فیزیوتراپی است که بر درمان مشکلات اسکلتی-عضلانی تمرکز دارد. این حوزه به شرایطی می‌پردازد که بر تحرک، قدرت و استقامت بدن تاثیر می‌گذارند و در اکثر مواقع باعث درد، ضعف یا محدودیت در دامنه حرکتی می‌شوند. به بیان ساده، فیزیوتراپیست ارتوپدی به آسیب‌هایی رسیدگی می‌کند که نتیجه تعامل بین عضلات، اعصاب و استخوان‌ها هستند. همچنین بافت‌های همبند مانند تاندون‌ها و رباط‌ها هم در حوزه تخصصی این فیزیوتراپیست‌ها قرار می‌گیرند.

چه کسانی به فیزیوتراپی ارتوپدی نیاز دارند؟ 

کمردرد یکی از شایع‌ترین دلایلی است که افراد برای درمان آن، به‌ دنبال فیزیوتراپی ارتوپدی می‌روند. یک فیزیوتراپیست ارتوپدی می‌تواند هر ناحیه‌ای از بدن را بررسی و درمان کند. این متخصصان به‌صورت سرپایی، بیماران را از سر تا نوک انگشتان پا تحت درمان قرار می‌دهند. فیزیوتراپی ارتوپدی می‌تواند گام بعدی در مدیریت مشکلات پیچیده اسکلتی‌-عضلانی باشد و نقش موثری در توانبخشی پس از آسیب‌های ورزشی یا جراحی‌های ارتوپدی مانند تعویض مفصل ایفا کند.

کاربرد فیزیوتراپی ارتوپدی 

هر فردی که دچار درد یا اختلال عملکرد در سیستم عصبی یا اسکلتی‌-عضلانی باشد، می‌تواند از فیزیوتراپی ارتوپدی بهره‌مند شود. حتی اگر قبلا فیزیوتراپی انجام داده‌اید و نتیجه دلخواه را نگرفته‌اید، مراجعه به یک متخصص فیزیوتراپی ارتوپدی می‌تواند برای شما کمک‌کننده باشد. این روش درمانی بیشتر برای بهبود مشکلات و آسیب‌های اندام‌ها و نواحی زیر استفاده می‌شود:

• کمر
• باسن
• زانو
• شانه‌ها
• گردن
• عصب سیاتیک
• فاشیای پلانتار
• پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) در زانو
• آسیب به تاندون‌های بازو و در نتیجه درد از آرنج تا مچ دست 
• صدمات روتاتور کاف
• رگ به رگ شدن عضلات
• صدمات کمر و گردن

در مورد فیزیوتراپی زانو بیشتر بخوانید.

مزایای فیزیوتراپی ارتوپدی

فیزیوتراپی ارتوپدی به کاهش دردهای اسکلتی و عضلانی کمک کرده و عملکرد حرکتی بدن را بهبود می‌بخشد. این درمان امکان بازگشت سریع‌تر به فعالیت‌های روزمره، ورزش و حتی کارهای سنگین‌تر را فراهم می‌کند و از ایجاد مشکلات ثانویه جلوگیری می‌کند. علاوه بر بهبود تحرک و افزایش قدرت عضلات، فیزیوتراپی با اصلاح الگوهای حرکتی نادرست، خطر آسیب‌های مجدد را کاهش می‌دهد. متخصصان این حوزه هدف اصلی را بازگرداندن استقلال و کیفیت زندگی بیمار قرار می‌دهند، به‌ طوری که افراد بتوانند بدون محدودیت در فعالیت‌های روزمره‌شان شرکت کنند. از سوی دیگر، فیزیوتراپیست‌ها علاوه بر درمان مستقیم، آموزش‌هایی درباره نحوه استفاده صحیح از وسایل کمکی مانند عصا یا بریس ارائه می‌دهند و خانواده بیمار را برای حمایت موثر در مسیر توانبخشی همراهی می‌کنند. 

عوارض فیزیوتراپی 

فیزیوتراپی در اکثر موارد بی‌خطر است، اما ممکن است برخی عوارض جانبی هم به همراه داشته باشد. بعضی از تکنیک‌های حرکتی در موارد خاص می‌توانند باعث بی‌ثباتی مفصل یا حتی شکستگی شوند. روش‌هایی مانند تحرک بافت نرم با استفاده از ابزار، می‌توانند باعث کبودی در ناحیه درمان شوند. در تکنیک‌هایی که از سوزن استفاده می‌شود، خطراتی مانند خونریزی یا حتی پنوموتوراکس (جمع شدن هوا در فضای بین ریه و قفسه سینه) وجود دارد، اما این موارد نادر هستند. شایع‌ترین شکایتی که بیماران دارند، درد است؛ زیرا ماهیچه‌ها در حال آموزش مجدد و بازسازی الگوهای حرکتی هستند تا عملکرد بهتری داشته باشند. به طور کلی، افزایش موقت درد، شایع‌ترین عارضه فیزیوتراپی به شمار می‌آید که معمولا پس از مدتی کاهش می‌یابد.

درمان فیزیوتراپی ارتوپدی چقدر طول می‌کشد؟ 

طول دوره درمان در فیزیوتراپی ارتوپدی به نوع آسیب یا شرایط بیمار بستگی دارد و می‌تواند از چند هفته تا چند ماه متغیر باشد. در برخی موارد، فیزیوتراپیست ممکن است روند درمان را به صورت تدریجی پیش ببرد تا مطمئن شود که روش انتخابی برای بیمار موثر است. انجام تمرینات منظم به مدت یک یا دو ماه زمان می‌برد تا بیمار تغییرات قابل‌توجهی در علائم خود احساس کند؛ اما نکته مهم این است که این بهبودها در صورت پیگیری صحیح، می‌توانند پایدار و ماندگار باشند. هدف اصلی فیزیوتراپیست‌ها این است که بیمار پس از پایان دوره درمان، به سطحی از سلامت و توانمندی برسد که نیازی به ادامه فیزیوتراپی نداشته باشد. در این مسیر، فیزیوتراپ ارتوپدی با بیمار همکاری می‌کند تا برنامه‌ای جامع طراحی کند که به حفظ استقلال، کنترل علائم و کاهش احتمال آسیب‌های بعدی او کمک کند.

فیزیوتراپی پس از جراحی

فیزیوتراپی بعد از جراحی به کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی و جلوگیری از تشکیل بافت اسکار کمک می‌کند. این روند درمانی همچنین در بازگرداندن تعادل، قدرت و توانایی حرکت فرد نقش مهمی دارد. معمولا فیزیوتراپی پس از جراحی‌های زیر به کار گرفته می‌شود:

• جراحی تعویض مفصل ران، تعویض زانو
• آرتروسکوپی زانو
• ترمیم روتاتور کاف شانه
• عمل قلب

کلام پایانی

در این مقاله به بررسی جامع فیزیوتراپی ارتوپدی پرداختیم. این روش درمانی در بهبود بسیاری از مشکلات جسمی و کمک به توانبخشی پس از جراحی‌ها نقش موثری دارد. فیزیوتراپی ارتوپدی در بیمارستان‌ها، مراکز درمانی و حتی در منزل قابل انجام است. نتایج درمان ممکن است به مرور زمان نمایان شوند، اما در بیشتر موارد تاثیرات آن ماندگار و دائمی هستند.