بیماری فیبرومیالژیا؛ علل، علائم، تشخیص و درمان
فیبرومیالژیا از جمله بیماریهای مزمن است که با درد گسترده در سراسر بدن، نقاط حساس، خستگی و اختلال در خواب خود را نشان میدهد. همچنین این درد در پوست، عضلات و مفاصل نیز احساس میشود. اگر چه فیبرومیالژیا به مدت ۳۰ سال است که به عنوان یک بیماری شناخته شده است، افراد مبتلا، گاهی اوقات احساس میکنند که این درد تنها در قسمت سر اتفاق میافتد. بخشی از دلایل این امر این است که افراد زیادی از فیبرومیالژیا آگاه نیستند و افراد سالم توانایی درک این درد را ندارند. از این رو زندگی با این بیماری، اوضاع را دشوارتر میکند. در این مقاله قصد داریم این درد پنهان و علتهای آن را بررسی و روشهای درمان را معرفی کنیم.
فیبرومیالژیا چیست؟
بیماری فیبرومیالژیا که سندرم فیبرومیالژیا (FMS) نیز نامیده می شود، یک بیماری طولانی مدت است که باعث درد در سراسر بدن می شود. در حال حاضر درمانهایی وجود دارد که به کاهش برخی از علائم کمک میکند و شرایط را برای زندگی راحتتر میکند. برخی از بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا در اطراف مفاصل گردن، شانهها، پشت و باسن درد دارند. این نوع درد میتواند خواب یا ورزش را دشوار کند.
علائم و نشانههای فیبرومیالژیا
از آنجایی که این بیماری یک نوع درد مزمن است، علائم و نشانههای آن نیز با درد همراه است. از جمله علائم اصلی فیبرومیالژیا میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- درد مزمن و گسترده در سراسر بدن یا در مناطق مختلف: درد اغلب در بازوها، پاها، سر، قفسه سینه، شکم، پشت و باسن احساس می شود. افراد اغلب آن را به صورت درد، سوزش یا ضربان توصیف میکنند.
- احساس خستگی شدید: احساس خستگی شدید و اختلال در روند خواب نیز یکی دیگر از علائم این بیماری است.
- سفتی عضلات و مفاصل: افراد مبتلا به این بیماری در مفاصل و عضلات مختلف بدن خود، احساس سفتی و خستگی غیر عادی تجربه میکنند.
- حساسیت به لمس: فیبرومیالژیا میتواند شما را به شدت نسبت به درد در سراسر بدن حساس کند و حتی کوچکترین لمس نیز برای شما دردناک باشد.
علاوه بر این علائم و نشانهها، فیبرومیالژیا نشانهها و علائم دیگری نیز به همراه دارد. بی حسی یا گزگز در بازوها و پاها، مشکلات در تمرکز، افزایش حساسیت به نور، صدا، بو و دما و مشکلات گوارشی، مانند نفخ یا یبوست از جملهی این علائم به شمار میرود.
علت بروز فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا اغلب توسط عواملی ایجاد میشود که باعث استرس فیزیکی یا استرس روانی هستند. البته برخی نیز معتقدند که عوامل وراثتی و ژنتیکی میتواند باعث بروز این بیماری شود. علاوه بر این برخی تحقیقات نشان میدهند که مغز افراد مبتلا به فیبرومیالژیا، سیگنالهای درد را به شیوهای متفاوت پردازش میکند. محرکهای احتمالی بروز این بیماری عبارتند از:
- یک آسیب جدی، مانند آسیبهای پس از یک تصادف رانندگی
- محرک عفونتی مانند ویروس اپشتین بار(EBV) یا بیماری لایم
- آسیبهای عاطفی قابل توجه مانند آسیبهای روانی پس از انجام یک عملیات سخت
روشهای تشخیص فیبرومیالژیا
تشخیص فیبرومیالژیا میتواند چالش برانگیز باشد. با این حال، ترکیبی از عوامل و ارزیابیها میتواند در رسیدن به تشخیص، به پزشکان کمک کند. در اینجا چند رویکرد برای تشخیص این بیماری را بررسی میکنیم:
- سابقه پزشکی: پزشک شما احتمالاً در مورد علائم، مدت زمان آنها و سایر شرایط سلامتی شما سؤال خواهد کرد.
- معاینه فیزیکی: معاینه فیزیکی میتواند به رد سایر شرایطی که باعث درد شما میشوند کمک کند. پزشک شما با وارد آوردن فشار بر روی نقاط خاصی از بدن، حساسیت شما را ارزیابی خواهد کرد.
- ارزیابی علائم: پزشک شما همچنین میتواند از پرسشنامهها یا مقیاسهای رتبهبندی برای ارزیابی شدت علائم شما مانند درد، خستگی و اختلالات خواب استفاده کند.
- آزمایش خون: در حالی که آزمایش خون خاصی برای فیبرومیالژیا وجود ندارد، پزشک معالج احتمال دارد آزمایش خون را برای رد سایر علل بالقوه علائم شما تجویز کند.
- حذف سایر اختلالات: پزشک شما همچنین شرایط دیگری مانند آرتریت، اختلالات تیروئید یا افسردگی را نیز بررسی میکند که در صورت عدم وجود، آنها را از علائم این بیماری حذف کند.
درمان فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا یک بیماری مزمن است و درمان آن اغلب شامل ترکیبی از درمانها است. در اینجا چندین نوع درمان از این بیماری را بررسی میکنیم:
دارودرمانی
سه داروی مورد تایید FDA برای استفاده به طور خاص به عنوان درمان فیبرومیالژیا وجود دارد. یکی از این داروها، داروهای ضدصرع هستند.
- داروهای ضد صرع: پرگابالین (Lyrica) در کاهش اضطراب، برخی مشکلات خواب و درد در افراد مبتلا به فیبرومیالژیا میتواند تاثیر گذار باشد. داروی دیگر، گاباپنتین (Neurontin) است که در صورت نیاز توسط پزشک تجویز میشود.
- داروهای ضد افسردگی: دولوکستین (Cymbalta) و میلناسیپران (Savella) جذبکننده سروتونین هستند که برای افراد مبتلا به فیبرومیالژیا تجویز میشوند. این داروها سطح انتقال دهندههای عصبی شناخته شده برای جلوگیری از انتقال درد را افزایش میدهند. سایر داروهای ضد افسردگی که باعث تسازکین میشوند عبارتند از: آمی تریپتیلین هیدروکلراید (Elavil، Endep)، فلوکستین (Prozac)، پاروکستین (Paxil) و سرترالین (Zoloft). البته باید در نظر داشت که این داروها به طور خاص برای استفاده در فیبرومیالژیا تایید نشدهاند. در صورت نیاز پزشک آنها را برای افراد مبتلا به این بیماری تجویز میکند.
پزشکان اغلب انواع دیگری از داروها را برای درمان علائم فیبرومیالژیا مانند درد و خستگی تجویز میکنند، از جمله:
مسکنها، از جمله ترامادول (Ultracet، Ultram). شل کنندههای عضلانی، مانند سیلوبنزاپرین (سیکلوفلکس، فلکسیریل). داروهای خستگی، مانند مودافینیل (Provigil).
درمانهای توانبخشی
علاوه بر دارودرمانی، روشهای درمانی دیگری که به درمانهای توانبخشی معروف هستند، برای کنترل و درمان این بیماری به کار میروند. از جمله این درمانها میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- فیزیوتراپی: فیزیوتراپی میتواند به بهبود انعطاف پذیری، قدرت و عملکرد کلی کمک کند. همچنین درد را کاهش داده و تحرک را به عضلات برمیگرداند. این روش درمانی شامل استفاده از تکنیکها و تمرینهای مختلف است که درد ناشی از بیماری فیبرومیالژیا را کاهش داده و قدرت عضلات را افزایش میدهد. همچنین فیزیوتراپی میتواند از آسیبها و عوارض احتمالی این بیماری نیز جلوگیری کند.
- کاردرمانی: کاردرمانی میتواند به شما در مدیریت فعالیتهای روزانه کمک کند و محل را برای کاهش درد تطبیق دهد. در واقع کار درمانگران به افراد مبتلا به فیبرومیالژیا آموزش میدهند که چگونه فعالیتهای روزانه خود را با کمترین درد و خستگی انجام دهند. همچنین کاردرمانگران با استفاده از تکنیکهای مختلف مانند ماساژ درمانی، تحریک الکتریکی و گرما درمانی میتوانند به کاهش درد و حساسیت به لمس کمک کنند.
- درمان شناختی-رفتاری (CBT): CBT میتواند به شما در مدیریت استرس، بهبود خواب و توسعه راهبردهای مقابله با درد مزمن کمک کند. CBT بر رابطه بین افکار، احساسات و رفتارها تمرکز دارد. با شناسایی و اصلاح الگوها و رفتارهای افکار منفی، افراد میتوانند تجربه درد خود را کاهش دهند.
در مورد تیپینگ درمانی که یک نوع درمان توانبخشی است بیشتر بخوانید.
تغییر سبک زندگی
یکی از مهمترین روشهای درمانی و در واقع پیشگیری از این بیماری، بهبود سبک زندگی است. روشهای بسیاری جهت بهبود و تغییر سبک زندگی وجود دارد. از جمله این فعالیتها میتوانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- ورزش منظم: ورزش منظم میتواند به بهبود درد، خلق و خو و خواب کمک کند.
- مدیریت استرس: تکنیکهایی مانند مدیتیشن، یوگا یا تنفس عمیق میتواند به کاهش استرس کمک کند.
- بهبود وضعیت خواب: ایجاد روال خواب مداوم و وجود یک محیط خواب آرام میتواند به بهبود کیفیت خواب کمک کند.
- تنظیم رژیم غذایی: برخی افراد متوجه میشوند که تغییرات رژیم غذایی، مانند اجتناب از برخی غذاها یا پیروی از رژیمهای غذایی خاص، میتواند به مدیریت علائم کمک کند.
طب مکمل و جایگزین
- ماساژ درمانی: ماساژ میتواند به کاهش تنش عضلانی و بهبود گردش خون کمک کند. ماساژ درمانی به یک درمان مکمل محبوب برای افراد مبتلا به فیبرومیالژیا تبدیل شده است. ماساژ درمانی تنش عضلات را کاهش داده و از این روش درد و ناراحتی ایجاد شده ناشی از این بیماری را از بین میبرد. ماساژ درمانی میتواند به افراد مبتلا به فیبرومیالژیا کمک کند خواب بهتری داشته باشند و همچنین منجر به بهبود سلامت کلی شود.
- طب سوزنی: طب سوزنی یک روش طب سنتی چینی است که شامل فرو کردن سوزنهای نازک در نقاط خاصی از بدن است. قرنهاست که برای درمان انواع بیماریها از جمله درد استفاده میشود. در سالهای اخیر، طب سوزنی به عنوان یک درمان مکمل برای فیبرومیالژیا محبوبیت پیدا کرده است. طب سوزنی از رسیدن سیگنالهای درد به مغز جلوگیری میکند و در واقع از این روش، به درمان درد مزمن این بیماری کمک میکند.
- تکنیکهای ذهن و بدن: تکنیکهایی مانند تای چی و چیگونگ میتوانند به کاهش استرس و بهبود سلامت کلی کمک کنند. این تکنیکهای قدیمی شامل حرکات ملایم، تنفس عمیق و مدیتیشن است که رویکردی جامع برای مدیریت درد مزمن ارائه میدهد. تمرین منظم تای چی و چیگونگ میتواند با تقویت آرامش و بهبود گردش خون به کاهش احساس درد کمک کند. تای چی و چیگونگ میتوانند آرامش را تقویت کنند و به تنظیم الگوهای خواب کمک کنند. حرکات ملایم درگیر در این تمرینها میتواند انعطاف پذیری، تعادل و قدرت عضلانی را بهبود بخشد و درد را کاهش دهد.
کلام آخر
ابتلا به بیماری فیبرومالژیا ممکن است بر اثر عوامل بسیاری چون عوامل ژنتیکی، وراثتی، استرس و محرکهای عصبی اتفاق بیفتد. این بیماری به صورت درد و گرفتگی در قسمتهای مختلف بدن بروز میکند. روشهای درمانی بسیاری برای کنترل و درمان این بیماری وجود دارد که به برخی از آنها اشاره کردیم. در نهایت، میتوان گفت که دکتر سمانه قهرمانپوری با رویکردی جامع و مبتنی بر شواهد علمی، به درمان بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا میپردازند. ایشان با تلفیق روشهای مختلف درمانی از جمله دارو درمانی، فیزیوتراپی و کاردرمانی به بیماران کمک میکنند تا درد خود را مدیریت کرده و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. جهت رزرو وقت مشاوره و ویزیت توسط ایشان میتوانید با ما در ارتباط باشید.
دیدگاهتان را بنویسید