درد شانه یکی از پیچیده‌ترین و درعین‌حال شایع‌ترین مشکلات حرکتی است. چرا که مفصل شانه بیشترین دامنه حرکتی را در میان مفاصل بدن دارد و کوچک‌ترین اختلال در عضلات، تاندون‌ها یا بافت‌های اطراف آن می‌تواند باعث درد، ضعف یا محدودیت شدید در حرکت شود. زمانی که این درد ادامه‌دار شود، نه‌تنها کیفیت زندگی کاهش می‌یابد، بلکه می‌تواند فعالیت‌های روزانه، شغل و حتی خواب فرد را نیز تحت تاثیر قرار دهد. در چنین شرایطی فیزیوتراپی نقشی اساسی در بازیابی عملکرد طبیعی شانه‌ها ایفا می‌کند. دکتر سمانه قهرمان‌پوری متخصص در زمینه درمان‌های غیرجراحی هستند که با استفاده از تکنیک‌های اصولی توانسته است درمانی موثر برای بیماران ارائه دهند. 

علت شانه درد

درد شانه می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. شانه یک مفصل پیچیده است که دامنه حرکتی بالایی دارد و شامل استخوان‌ها، تاندون‌ها، عضلات و رباط‌ها می‌شود. هرگونه اختلال در این ساختارها می‌تواند باعث درد شود. در ادامه مهم‌ترین علت‌های درد شانه را می‌توانید بخوانید که شامل:

• ورزش شدید
• بی‌ثباتی مفصل شانه
• التهاب تاندون
• دررفتگی مفصل شانه
• شکستگی استخوان ترقوه و بازو
• شانه یخ‌زده (حالتی که به دلیل سفت و سخت شدن تاندون‌ها، رباط‌ها و عضلات شانه ایجاد می‌شود)
• به هم ریختن تعادل هورمون‌ها
• تحلیل عضلات شانه با افزایش سن
• درد ارجاعی ناشی از گردن یا عضله دوسر بازو
• کشیدگی عضلات
• بیماری‌های مربوط به کبد و کیسه صفرا
• آسیب نخاعی
• حمله قلبی
• خرد شدن غضروف‌ها
• آرتروز

کاربرد و عملکرد شانه در بدن

طیف وسیعی از فعالیت‌های روزمره و تخصصی ما با استفاده از مفصل شانه انجام می‌گیرد. شانه به عنوان یک مفصل دامنه حرکتی بسیار گسترده‌ای را فراهم می‌کند و به ما اجازه می‌دهد تا اشیاء را بالای سر ببریم، آن‌ها را به اطراف بچرخانیم و حتی پشت سر خود لمس کنیم. این مفصل پیچیده از استخوان‌ها، عضلات، تاندون‌ها و رباط‌ها تشکیل شده است که به صورت هماهنگ با یکدیگر کار می‌کنند تا به شانه ثبات و انعطاف‌پذیری لازم را بدهند. مفصل شانه در بسیاری از فعالیت‌های ما نقش بسیار زیادی دارد.

معمولا افرادی که بیش‌ترین استفاده را از دست خود دارند، در واقع در حال استفاده از مفصل شانه هستند. همچنین شانه نقش مهمی در انجام فعالیت‌های ورزشی و حرفه‌ای دارد. بسیاری از ورزش‌ها مانند شنا، تنیس، والیبال و وزنه‌برداری نیازمند عملکرد صحیح شانه هستند. همچنین افرادی که در مشاغلی مانند نقاشی، نجاری یا تعمیرات مشغول به کار هستند، از مفصل شانه بسیار استفاده می‌کنند. از این رو حفظ سلامت و توجه به این مفصل اهمیت زیادی دارد.

چه زمانی باید فیزیوتراپی شانه را شروع کرد؟

شروع به موقع فیزیوتراپی شانه می‌تواند از پیشرفت درد و آسیب جلوگیری کند و روند بهبودی را سریع‌تر کند. زمان مناسب شروع فیزیوتراپی بستگی به شدت درد، علت آسیب و محدودیت حرکتی دارد. علائمی که نشان می‌دهد باید فیزیوتراپی شانه را شروع کنید عبارتند از:

• درد مداوم یا شدید شانه: درد در فعالیت‌های روزمره یا حتی در حالت استراحت که از چند روز تا چند هفته ادامه دارد.
• محدودیت حرکتی: ناتوانی در بالا بردن دست، چرخش شانه یا انجام حرکات معمول مثل شانه کردن مو یا لباس پوشیدن.
• درد شبانه: درد شانه هنگام خواب که در این شایط فرد نمی‌تواند در موقعیت مناسبی برای خوابیدن قرار بگیرد.
• ضعف عضلانی یا افت عملکرد: احساس ضعف در بلند کردن اشیا یا کاهش توان عضلات شانه.
• تداوم علائم بعد از استراحت یا دارو: زمانی که حتی با استراحت‌کردن، مصرف داروهای مسکن یا یخ و گرما درمانی نیز درد بهبود پیدا نکند.
• پس از جراحی یا آسیب شدید: فیزیوتراپی به بازگرداندن دامنه حرکتی و قدرت عضلات کمک می‌کند و مانع خشکی و سفتی شانه می‌شود.

نقش فیزیوتراپی در درمان درد شانه

فیزیوتراپی یکی از موثرترین روش‌های غیرجراحی برای درمان درد شانه است. هدف آن نه تنها کاهش درد، بلکه بازگرداندن عملکرد بهتر شانه، تقویت عضلات و جلوگیری از بازگشت درد است. شانه یک مفصل پیچیده و پرتحرک است و هرگونه ضعف یا التهاب در عضلات و تاندون‌های اطراف آن می‌تواند محدودیت حرکتی ایجاد کند. فیزیوتراپی با روش‌های تخصصی این مشکلات را به راحتی و با گذشت زمان درمان خواهد کرد.

مزایا فیزیوتراپی برای شانه درد

فیزیوتراپی شانه درمانی مناسب است که هم درد را کاهش می‌دهد و هم عملکرد شانه را بازمی‌گرداند و هم از آسیب‌هایی که در  آینده ایجاد خواهد شد پیشگیری می‌کند. البته اگر این روش تحت نظر متخصصان باتجربه انجام شود، بهبودی آن بهتر و سریع‌تر خواهد بود. برخی از مهم‌ترین مزایای فیزیوتراپی برا درد شانه شامل:

• کاهش درد و التهاب: استفاده از تکنیک‌های تخصصی مانند درمان دستی، الکتروتراپی و لیزر به کاهش سریع درد کمک می‌کند.
• بازگرداندن دامنه حرکتی شانه: تمرینات کششی و حرکتی باعث رفع خشکی و سفتی مفصل می‌شوند و بیمار دوباره می‌تواند فعالیت‌های روزمره مانند لباس پوشیدن، شانه کردن مو و بلند کردن اجسام سبک را بدون درد انجام دهد.
• تقویت عضلات و افزایش ثبات مفصل: تمرینات مقاومتی و تقویتی باعث افزایش قدرت عضلات شانه و پشت می‌شوند. این موضوع باعث کاهش فشار روی تاندون‌ها و مفاصل و جلوگیری از آسیب‌های مجدد می‌شود.
• اصلاح الگوی حرکتی بدن: آموزش صحیح برای نشستن، کار کردن، ورزش، راه رفتن، خوابیدن و انجام فعالیت‌های روزمره می‌تواند فشار اضافی روی مفصل شانه را کاهش دهد.
• پیشگیری از بازگشت درد: برنامه درمانی اختصاصی باعث حفظ عملکرد و انعطاف شانه حتی پس از پایان جلسات درمانی می‌شود. همچنین احتمال نیاز به جراحی یا درمان‌های تهاجمی را در آینده کاهش می‌دهد.
• بازگشت سریع به فعالیت‌های روزمره: فیزیوتراپی به بیمار کمک می‌کند که بدون درد و محدودیت دوباره بتواند ورزش کند و فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهد.

تکنیک‌ها و روش‌های فیزیوتراپی برای درمان شانه درد

در فیزیوتراپی پزشک از روش‌های مختلفی برای درمان دردشانه استفاده می‌کند و پس از بررسی علائم درد شانه بهترین و مناسب‌ترین روش‌ها را به شما معرفی می‌کند. با انجام این حرکات می‌توانید درد شانه‌ها را کاهش داده و عملکرد آن را بهبود ببخشید. برخی از تکنیک‌ها و روش‌های فیزیوتراپی برای درمان شانه درد شامل:

تمرینات کششی

هدف از این تمرینات، افزایش انعطاف‌پذیری عضلات سفت شده اطراف شانه مانند عضلات سینه، دلتوئید قدامی و روتاتور کاف است. با کشش این عضلات، تنش روی مفصل شانه کاهش یافته و دامنه حرکتی بهبود می‌یابد. این امر به کاهش درد و افزایش راحتی در انجام فعالیت‌های روزمره کمک می‌کند. برای انجام حرکات کششی می‌توانید در کنار یک چارچوب در بایستید، یک دست را به سمت جلو بکشید و آن را روی چارچوب قرار دهید، بدن خود را به سمت جلو بچرخانید تا کشش را در شانه احساس کنید. این حالت را به مدت ۳۰ ثانیه نگه دارید و سپس دست دیگر را عوض کنید.

تمرینات تقویتی

این تمرینات به تقویت عضلات ضعیف اطراف شانه مانند روتاتور کاف، دلتوئید و عضلات کتف کمک می‌کند. عضلات قوی‌تر، پایداری بیشتری به مفصل شانه می‌دهند و از آسیب‌های بعدی جلوگیری می‌کنند. همچنین عضلات قوی‌تر می‌توانند درد را کاهش داده و عملکرد شانه را بهبود بخشند. یکی از تمرینات تقویتی شانه، پرس شانه با دمبل است. برای این کار بایستید یا بنشینید و یک دمبل در هر دست بگیرید. بهتر است برای انجام این حرکت دست‌ها رو به جلو باشد. دمبل‌ها را به آرامی تا بالای سر بالا ببرید. چند ثانیه مکث کنید و سپس به آرامی به حالت شروع بازگردید.

تمرینات ایزومتریک

تمرینات ایزومتریک بدون ایجاد حرکت در مفصل انجام می‌شوند و به تقویت عضلات ضعیف بدون ایجاد فشار اضافی روی مفصل کمک می‌کنند. این تمرینات برای افرادی که درد شدیدی دارند مفید است. از جمله نمونه‌های تمرینات ایزومتریک می‌توان به فشار دادن به دیوار اشاره کرد. به این صورت که رو به روی یک دیوار بایستید و دست خود را در ارتفاع شانه روی دیوار قرار دهید سپس به دیوار فشار وارد کنید، طوری که می‌خواهید آن را هل دهید. این حالت را به مدت ۵-۱۰ ثانیه نگه دارید.

موبیلیزاسیون مفصل

در این حرکت، فیزیوتراپیست با استفاده از دست‌های خود، مفصل شانه را به آرامی در جهات مختلف حرکت می‌دهد تا محدودیت‌های حرکتی را برطرف کند و سفتی مفصل را کاهش دهد. این کار به بهبود دامنه حرکتی و کاهش درد کمک می‌کند. در این روش، فیزیوتراپیست روی عصب‌های اطراف مفصل کار می‌کند تا درد و اسپاسم عضلانی را کاهش دهد.

ماساژ درمانی

ماساژ درمانی به کاهش تنش عضلانی، افزایش گردش خون و کاهش درد کمک می‌کند. این روش همچنین به کاهش نقاط ماشه‌ای (نقاط حساس در عضلات) کمک می‌کند که می‌توانند باعث بروز دردهیا ناگهانی شوند. در این تکنیک، ماساژور با استفاده از فشار عمیق به لایه‌های عمیق عضله نفوذ کرده و گره‌های عضلانی را آزاد می‌کند.

تکنیک‌های تحریک نقطه ماشه‌ای

این تکنیک‌ها شامل فشار مستقیم بر روی نقاط ماشه‌ای است. با فشار بر روی این نقاط اسپاسم عضلانی کاهش یافته و درد تسکین پیدا می‌کند. نقاط ماشه‌ای معمولا به صورت نوارهای سفت یا گره‌های کوچکی در عضلات احساس می‌شوند. با لمس آرام شانه، نقاط حساس را می‌توانید پیدا کنید. برای این از انگشت شست یا یک توپ تنیس برای اعمال فشار مستقیم و ثابت به نقطه ماشه‌ای استفاده کنید. فشار باید به اندازه‌ای باشد که احساس درد ملایمی داشته باشید. 

اولتراسوند درمانی

تحریک الکتریکی

تحریک الکتریکی با استفاده از جریان‌های الکتریکی کنترل‌شده عملکرد عضلات و بافت‌های آسیب‌دیده شانه را بهبود می‌بخشد. این روش با تحریک اعصاب محیطی و عضلات شانه باعث کاهش درد، افزایش خون‌رسانی و کاهش التهاب می‌شود. تحریک الکتریکی در مواردی که عضلات شانه دچار ضعف یا اسپاسم هستند، موثر است و می‌تواند توان عضلانی و عملکرد شانه را بازگرداند. این روش با دستگاه‌هایی مانند TENS یا جریان‌های تحریک عضلانی (EMS) انجام می‌شود و می‌تواند در کنار روش‌های درمانی دیگر نیز استفاده شود تا نتایج درمان سریع‌تر و موثرتر باشد. 

استفاده از نوار حرکتی

این نوارها به پوست شانه و اطراف مفصل چسبانده می‌شوند و با حمایت کردن از عضلات و مفصل، فشار اضافی روی تاندون‌ها را کاهش می‌دهند. نوار حرکتی به کاهش درد، کاهش التهاب و بهبود دامنه حرکتی شانه کمک می‌کند و می‌تواند عملکرد شانه را در فعالیت‌های روزمره و ورزشی بهبود دهد. نوار حرکتی معمولا به صورت مکمل همراه با تمرین کششی و درمان دستی استفاده می‌شود تا بهترین نتیجه از آن به دست آید. 

شاک ویو

شاک‌ویو تراپی یکی از روش‌های پیشرفته فیزیوتراپی برای درمان درد شانه است که با استفاده از امواج صوتی انجام می‌شود. این امواج باعث تحریک ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده، کاهش التهاب و تسکین درد می‌شوند. شاک‌ویو به خصوص در درمان التهاب تاندون‌ها، شانه یخ‌زده، گرفتگی عضلات و دردهای مزمن شانه موثر است. این روش با تحریک جریان خون موضعی و افزایش متابولیسم سلولی، روند ترمیم بافت‌های نرم را تسریع می‌کند و باعث بهبود عملکرد و انعطاف شانه می‌شود. یکی از مزایای مهم شاک‌ویو تراپی غیرتهاجمی بودن آن و کاهش نیاز به مصرف داروهای مسکن یا جراحی است.

لیزر درمانی

لیزر درمانی با استفاده از نور با طول موج مشخص به بافت‌های آسیب‌دیده انجام می‌شود. این روش باعث کاهش التهاب، کاهش درد و تسریع ترمیم بافت‌های عضلانی و تاندونی می‌شود. نور لیزر با تحریک متابولیسم سلولی، تولید انرژی و بازسازی بافت‌ها را افزایش می‌دهد، بدون اینکه به بافت‌های سالم آسیب وارد شود. لیزردرمانی باید توسط پزشک متخصص انجام شود تا هم از عوارض آن جلوگیری کند و هم درمان نتیجه بهتری داشته باشد.

مگنت تراپی

مگنت‌تراپی باعث افزایش جریان خون موضعی، کاهش التهاب و تحریک فرآیندهای ترمیم سلولی در بافت‌های آسیب‌دیده می‌شود. این روش معمولا برای دردهای مزمن شانه، التهاب تاندون‌ها و آسیب‌های خفیف عضلات و مفصل کاربرد دارد و می‌تواند همراه با سایر روش‌های فیزیوتراپی مانند ماساژ و لیزر درمانی استفاده شود. مگنت تراپی برای درد شانه بدون درد است و عوارضی را برای بیمار به همراه نخواهد داشت به همین دلیل می‌توانید این روش را با خیال راحت انجام دهید.

طب سوزنی 

طب سوزنی با قرار دادن سوزن‌های نازک در نقاط خاص بدن، جریان انرژی را متعادل کرده و سیستم عصبی را تحریک می‌کند تا ترشح اندورفین و سایر مواد طبیعی مسکن بدن افزایش یابد. استفاده از طب سوزنی می‌تواند به کاهش درد، التهاب و اسپاسم عضلانی شانه کمک کند و باعث بهبود دامنه حرکتی و عملکرد مفصل شود. این روش برای دردهای ناشی از شانه یخ‌زده، التهاب تاندون‌ها، آسیب‌های مزمن و گرفتگی عضلات بسیار موثر است و می‌تواند در کنار سایر روش‌های درمانی مانند اولتراسوند، لیزر یا تمرینات حرکتی مورد استفاده قرار گیرد.

درمان درد شانه با گرما درمانی

گرما باعث افزایش جریان خون در ناحیه آسیب‌دیده شده و این افزایش گردش خون به کاهش سفتی عضلانی و تسریع روند بهبود کمک می‌کند. همچنین گرما به شل شدن عضلات و کاهش اسپاسم عضلانی کمک می‌کند. در فیزیوتراپی از گرما درمانی برای کاهش دردهای عضلانی، افزایش دامنه حرکتی و سریع‌تر شدن روند بهبودی در مراحل اولیه آسیب استفاده می‌شود.

یخ درمانی برای درد شانه 

یکی دیگر از روش‌های فیزیوتراپی استفاده از یخ درمانی است. یخ باعث بی‌حس شدن موقت ناحیه آسیب‌دیده شده و به کاهش التهاب و تورم کمک می‌کند. همچنین یخ می‌تواند به کاهش درد و اسپاسم عضلانی کمک کند. البته در نظر داشته باشید که یخ درمانی بلافاصله پس از آسیب یا در هنگام تشدید درد برای کاهش التهاب و تورم استفاده می‌شود و نمی‌تواند یک گزینه درمانی موثر و پایدار باشد. 

فیزیوتراپی شانه برای چه کسانی لازم است؟

فیزیوتراپی شانه برای افرادی توصیه می‌شود که به دلایل مختلف دچار درد، محدودیت حرکت یا ضعف عضلانی شانه شده‌ باشند. این روش درمانی نه تنها برای کاهش درد، بلکه برای بازگرداندن عملکرد شانه و پیشگیری از آسیب‌های بعدی کاربرد دارد. فیزیوتراپی شانه برای افراد زیر لازم است که شامل:

عوارض فیزیوتراپی شانه

فیزیوتراپی شانه به طور کلی یک روش ایمن و غیرتهاجمی برای کاهش درد و بازگرداندن عملکرد مفصل شانه است، اما مانند هر درمان دیگری ممکن است در برخی شرایط با عوارض جزئی یا موقتی همراه باشد. البته فیزیوتراپی زمانی عوارض دارد که توسط فردی غیرحرفه‌ای انجام شود. شناخت این عوارض به بیمار کمک می‌کند تا با آگاهی کامل، درمان خود را انجام دهد. عوارض فیزیوتراپی شانه عبارتند از:

• درد موقت یا حساسیت بعد از جلسه درمان: بعد از تمرینات مقاومتی، ماساژ، اولتراسوند یا شاک‌ویو ممکن است کمی درد یا حساسیت در ناحیه شانه ایجاد شود که معمولاً طی ۲۴ تا ۴۸ ساعت کاهش می‌یابد.
• خستگی عضلانی: تمرینات فیزیوتراپی باعث احساس خستگی عضلانی موقت در شانه و بازو می‌شود، مخصوصا در جلسات اولیه.
• کبودی یا قرمزی پوست: در تکنیک‌هایی مانند نوار حرکتی (Kinesio Taping) یا ماساژ عمیق ممکن است تغییر رنگ پوست مشاهده شود که معمولا موقتی است.
• تورم خفیف: در برخی بیماران پس از درمان‌های دستی یا شاک‌ویو، تورم خفیف ایجاد می‌شود که معمولا طی چند روز برطرف خواهد شد.
• حساسیت به جریان‌های الکتریکی یا لیزر: برخی افراد نسبت به تحریک الکتریکی (TENS/EMS) یا لیزر درمانی حساسیت جزئی نشان می‌دهند که با تنظیم شدت درمان برطرف می‌شود.

کلام پایانی

درد شانه می‌تواند فعالیت‌های روزمره را تحت تاثیر قرار دهد. اما با فیزیوتراپی تخصصی شانه این مشکل قابل کنترل و درمان است. با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته مانند شاک‌ویو، لیزر درمانی، اولتراسوند، تحریک الکتریکی و نوار حرکتی تحت نظر متخصص می‌توانید درد را کاهش داده و از بروز آسیب در آینده نیز پیشگیری کنید. دکتر سمانه قهرمان‌پوری برنامه درمانی دقیقی را به شما ارائه می‌دهند تا با استفاده از روش‌های نوین و اصولی بدون جراحی بتوانید سلامت شانه‌های خود را به دست آورید. اگر به دنبال راهکار علمی و ایمن برای درمان درد شانه هستید همین حالا با کلینیک دکتر قهرمان پوری متخصص توانبخشی تماس بگیرید.

سوالات متداول