بیماری‌های مربوط به ستون فقرات، به ویژه دیسک گردن و تنگی کانال نخاعی، از مشکلات شایع در جامعه پزشکی هستند که می‌توانند به شدت زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهند. این بیماری‌ها معمولاً با علائمی مانند درد شدید، محدودیت در حرکت، اختلالات حسی و مشکلات عضلانی همراه هستند که باعث کاهش کیفیت زندگی و عملکرد فرد می‌شوند. در سال‌های گذشته، پیشرفت‌های قابل توجهی در تشخیص و درمان دیسک گردن و تنگی کانال نخاعی به وجود آمده است. روش‌های مختلفی از جمله درمان‌های دارویی، فیزیوتراپی، تزریقات موضعی و درمان‌های جراحی برای درمان این دو نوع بیماری وجود دارند. در این مقاله، به درمان دیسک گردن و تنگی کانال نخاعی خواهیم پرداخت. برای آشنایی با این بیماری‌ها و علائم هر کدام و در نهایت آشنایی با شیوه‌های درمانی برای این دو بیماری، تا آخر مقاله همراه ما باشید. 

دیسک گردن چیست و چه علائمی دارد؟ 

فتق دیسک گردن (Cervical disc herniation) که در زبان عامیانه معمولاً به عنوان دیسک گردن شناخته می‌شود، وضعیتی است که در آن قسمت مرکزی دیسک بین مهره‌ای به سمت داخل کانال نخاعی بیرون زده است. این بیماری معمولاً به دلیل پارگی در حلقه فیبری است که یک هسته نرم داخلی را احاطه کرده و در نتیجه باعث فتق مواد نرم‌تر می‌شود. بالا رفتن سن، شایع‌ترین علت این بیماری است، با این حال آسیب نیز می‌تواند باعث فتق دیسک شود.

بیماری دیسک معمولاً در پایین‌ترین قسمت ستون فقرات رخ می‌دهد، اما ممکن است در گردن نیز رخ دهد. این بیرون زدگی یا فتق، معمولا در یک طرف کانال نخاعی، در نقطه‌ای که ریشه عصبی از کانال خارج می‌شود، رخ می‌دهد. آسیب به عصب باعث درد، بی‌حسی و ضعف در بخشی از پوست و ماهیچه می‌شود. دیسک‌های گردن باعث درد در گردن، شانه‌ها و بازوها می‌شود که به این وضعیت رادیکولوپاتی می‌گویند. اگر دیسک گردن به نخاع فشار بیاورد، مشکلات قابل توجهی در راه رفتن، اسپاستیسیته و بی‌اختیاری روده- یا مثانه ایجاد می‌کند. به این وضعیت، میلوپاتی می‌گویند. 

درمان دیسک گردن 

درمان‌های اولیه برای فتق دیسک گردن معمولا روش‌های غیرجراحی است و شامل استفاده ازداروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و موترین و استراحت کردن هستند. تقریباً ۸۰ درصد از مشکلات دیسک گردن را می‌شود با روش‌های غیر جراحی درمان کرد. بیشتر پزشکان، فیزیوتراپی را برای کاهش و درمان درد دیسک گردن تجویز می‌کنند. فیزیوتراپیست‌ها از حرکات کششی، امواج فراصوت و تحریک الکتریکی عضلات برای شل کردن عضلاتی که دچار اسپاسم هستند ودچار التهاب شده‌اند، استفاده می‌کنند. تزریق استروئید اپیدورال با استفاده از سوزن نخاعی با کمک اشعه ایکس برای تزریق دارو به سطح دقیق فتق دیسک انجام می‌شود. این کار یا توسط جراح مغز و اعصاب یا متخصص درد انجام می‌شود. اگر علائم میلوپاتی وجود داشته باشد یا درمان‌های اولیه با شکست مواجه شوند، جراحی ضروری است. 

جراحی کورپکتومی و فیوژن

رایج‌ترین عمل برای دیسک گردن، کورپکتومی و فیوژن قدامی گردن (ACDF) نام دارند. این روش‌ها شامل ایجاد برش در گردن است که جلوی ستون فقرات را در دسترس جراح قرار می‌دهد. دیسک برداشته می‌شود و هر گونه فشار روی نخاع و ریشه‌های عصبی برداشته می‌شود. بسته به تعداد دیسک‌های درگیر می‌شود ACDFهای چند سطحی را انجام داد. انجام این روش شامل برداشتن مهره علاوه بر دیسک و به دنبال آن پیوند استخوان انجام می‌شود. به این عمل کورپکتومی و فیوژن می‌گویند. 

در مورد درد بعد از جراحی دیسک گردن نیز بخوانید!

دیسککتومی

جراحی دیسککتومی خلفی نوعی جراحی است که برای خارج کردن بخشی از دیسک بین مهره‌ای برای درمان فتق دیسک بین مهره‌ای و کم کردن فشار از روی ریشه عصب یا طناب نخاعی است. در طول این عمل، استخوانی که به ریشه عصبی فشار وارد می‌کند، از پشت ستون فقرات برداشته می‌شود. این کار باعث می‌شود که ریشه عصبی که تحت فشار قرار گرفته در معرض دید جراح قرار گیرد. سپس دیسک برداشته می‌شود تا فضایی برای عبور ریشه ایجاد شود. اخیرا دیسک‌های مصنوعی در درمان بیماری دیسک گردن معرفی شده‌اند. دیسک پروتز را می‌توان بدون نیاز به پیوند استخوان در فضای دیسک قرار داد. این روش جراحی باعث حفظ قدرت تحرک طبیعی گردن و جلوگیری از بیماری دیسک زودرس در سایر سطوح ستون فقرات می‌شود. 

اقدامات مراقبتی بعد از جراحی دیسک گردن را بشناسید!

تنگی کانال نخاعی چیست؟ 

تنگی کانال نخاعی (Spinal stenosis)، باریک شدن یک یا چند فضای داخل کانال نخاعی شما است. کانال نخاعی شما تونلی است که از میان هر یک از مهره‌های ستون فقرات می‌گذرد. این تنگی باعث تحریک، فشرده شدن نخاع یا اعصاب شما می‌شود که در نهایت منجر به کمردرد و سایر مشکلات عصبی مانند سیاتیک می‌شود. شرایط و آسیب‌های متعددی می‌تواند منجر به تنگ شدن کانال نخاعی شود. تنگی کانال نخاعی می‌تواند هر فردی را درگیر کند، اما در افراد بالای ۵۰ سال شایع‌تر است. این بیماری معمولاً بر روی دو ناحیه از ستون فقرات شما تأثیر می‌گذارد. 

درمان تنگی کانال نخاعی

گزینه‌های درمانی زیادی برای درمان تنگی کانال نخاعی وجود دارد. اینکه چه نوع درمان برای شما بهتر است به علت ایجاد، محل تنگی کانال نخاعی و شدت علائم بستگی دارد. اگر علائم شما خفیف است، پزشک ابتدا اقدامات مراقبتی و درمانی در منزل را توصیه می‌کند. اگر این روش‌ها تاثیرگذار نبود و یا علائم بدتر شدند، پزشک فیزیوتراپی، داروها، تزریقات و در نهایت جراحی را توصیه می‌کند. انواع روش‌های درمانی برای تنگی کانال نخاعی عبارتند از: 

• درمان خانگی برای تنگی کانال نخاعی
• درمان غیر جراحی برای تنگی کانال نخاعی
• جراحی برای تنگی کانال نخاعی

درمان خانگی برای تنگی کانال نخاعی

روش‌های درمان خانگی یا همان اقدامات مراقبتی و درمانی در منزل، شامل رعایت کردن برخی نکات و استافاده از روش‌هایی برای کاهش یا کنترل درد و در نهایت درمان آن می‌شود این روش‌ها عبارتند از: 

• کمپرس گرم
• کمپرس یخ
• ورزش

استفاده از کمپرس گرم

کمپرس گرم معمولاً انتخاب بهتری نسبت به کمپرس سرد برای کاهش درد آرتروز است. گرما جریان خون را افزایش می‌دهد، که این افزایش جریان خون، ماهیچه‌های شما را شل می‌کند و درد مفاصل را کاهش می‌دهد. هنگام استفاده از گرما باید دما را جوری تنظیم کنید که برای شما مناسب باشد، زیرا حرارت بالا ممکن است شما را بسوزاند. 

استفاده از کمپرس سرد

اگر گرما علائم شما را کاهش نمی‌دهد، کمپرس‌های یخ را امتحان کنید. یخ را به مدت ۲۰ دقیقه روی پوست قرار دهید و سپس ۲۰ دقیقه استراحت کنید. استفاده از یخ باعث می‌شود که تورم، حساسیت و التهاب کاهش پیدا کند. این کار برای کاهش درد ناشی از مشکلات تنگی کانال نخاعی مفید است. 

ورزش

ورزش کردن، ماهیچه‌های شما را برای حمایت از ستون فقرات تقویت می‌کند و انعطاف‌پذیری و تعادل شما را افزایش می‌دهد. انجام ورزش‌های مناسب تاثیر بسیار زیادی بر دردهای کمر دارد. اما، برای انجام فعالیت‌های ورزشی، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. فعالیت‌های اشتباه ممکن است درد و بیماری شما را بدتر کند که در این شرایط مجبور به استفاده از روش‌های درمانی جدی‌تر مانند جراحی می‌شوید. 

درمان غیر جراحی برای تنگی کانال نخاعی

درمان‌های غیرجراحی در بیشتر اوقات برای مدیریت و کنترل کردن علائم تنگی نخاع مناسب هستند. این درمان‌ها عبارتند از: 

• داروهای خوراکی
• فیزیوتراپی
• تزریق کورتیکواستروئید

داروهای خوراکی 

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) به تسکین التهاب و درد ناشی از تنگی نخاع کمک می‌کنند. حتماً در مورد عوارض و فواید مصرف طولانی مدت این داروها، با پزشک خود صحبت کنید. همچنین ممکن است که پزشک داروهای تجویزی با خواص تسکین درد را توصیه کند. معمولا این داروها شامل داروهای ضد تشنج به نام گاباپنتین یا داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای مانند آمی تریپتیلین هستند. اگر گرفتگی یا اسپاسم عضلانی دارید، دارهای شل کننده عضلات نیز می‌تواند مفید باشد. 

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی مجموعه روش‌ها و تمریناتی است که متخصص فیزیوتراپی برای شما در نظر می‌گیرد. فیزیوتراپیست‌ها برای ایجاد یک برنامه تمرینی مناسب و اختصاصی با شما همکاری خواهند کرد. این تمرین‌ها به شما کمک می‌کنند تا قدرت عضلانی شما افزایش یابد و تعادل، انعطاف‌پذیری و ثبات ستون فقرات در شما بهبود پیدا کند. تقویت عضلات پشت و شکم، ستون فقرات شما را انعطاف پذیرتر می‌کند. فیزیوتراپیست‌ها به شما یاد می‌دهند طوری راه بروید که کانال نخاعی شما باز شود. این کار به کاهش فشار روی اعصاب شما کمک می‌کند. 

تزریق کورتیکواستروئید

تزریق کورتیکواستروئید، در فضای اطراف اعصاب نخاعی که تحت فشار هستند، باعث کاهش التهاب، درد و تحریک می‌شود. این داروها باید تحت نظر و با تجویز پزشک استفاده شوند. حتما در مورد استفاده از نوع دارو با پزشک مشورت کنید و از دستور عمل‌هایی که پزشک داده به صورت صحیح پیروی کنید. 

جراحی برای تنگی کانال نخاعی

جراحی برای درمان تنگی کانال نخاعی شامل روش‌هایی مانند لامینکتومی، لامینوتومی، فورامینوتومی و لامینوپلاستی است که هرکدام را در ادامه به اختصار توضیح می‌دهیم. معمولا جراحی، آخرین گزینه درمانی است، زیرا تنگی کانال نخاعی پیچیده است و ستون فقرات شما ناحیه ظریفی است. به همین دلیل، پزشکان جراحی را تنها زمانی در نظر می‌گیرند که هیچ کدام از گزینه‌های درمانی دیگر مؤثر نباشند. خوشبختانه اکثر افرادی که تنگی کانال نخاعی دارند نیازی به جراحی ندارند. انواع جراحی ستون فقرات عبارتند از: 

• لامینکتومی (جراحی رفع فشار)
• لامینوتومی
• لامینوپلاستی
• فورامینوتومی
• فیوژن ستون فقرات

لامینکتومی

لامینکتومی (جراحی رفع فشار): این شایع‌ترین نوع جراحی برای تنگی نخاع است که شامل برداشتن لامینا که بخشی از مهره کمر است، می‌شود. جراح ممکن است در این نوع جراحی برخی از رباط‌ها و خارهای استخوانی را نیز بردارد. این روش فضای بیشتری را برای نخاع و اعصاب شما ایجاد می‌کند. 

لامینوتومی

لامینوتومی درواقع نوعی لامینکتومی جزئی است. جراح تنها بخش کوچکی از لامینا، یعنی ناحیه‌ای که بیشترین فشار را بر عصب وارد می‌کند را برمی‌دارد. 

لامینوپلاستی

لامینوپلاستی فقط برای تنگی ستون فقرات گردن مناسب است. جراح، در این روش جراحی بخشی از لامینا را بر می‌دارد تا فضای بیشتری برای کانال فراهم کند. پزشکان از صفحات و پیچ‌های فلزی برای ایجاد یک پل لولایی در سراسر ناحیه‌ای که استخوان را جدا کردند، استفاده می‌کنند. 

فورامینوتومی

فورامینوتومی شامل برداشتن استخوان یا بافت در ناحیه فورامن است تا فضای بیشتری برای ریشه‌های عصبی فراهم شود. فورامن ناحیه‌ای در مهره‌ها ستون فقرات است که ریشه‌های عصبی از آنجا خارج می‌شوند.

فیوژن ستون فقرات

پزشکان از فیوژن ستون فقرات به عنوان آخرین گزینه درمانی استفاده می‌کنند. آن‌ها فقط در صورتی این روش را در نظر می‌گیرند که شما درد عصبی ناشی از تنگی کانال نخاعی داشته باشید، ستون فقرات شما پایدار نباشد و سایر درمان‌ها کمکی اثر نکرده باشند. جراحی فیوژن ستون فقرات به طور دائم دو مهره را به هم متصل می‌کند. 

کلام پایانی

بیماری‌های دیسک گردن و تنگی کانال نخاعی، از جمله بیماری‌هایی هستند که تاثیر زیادی بر زندگی افراد دارند و باید درمان شوند. هرکدام از این دو نوع بیماری، علائم و علت خاص خود را دارند و روش‌های درمانی آن‌ها بسته به این علائم، علت و محل بیماری است. برای فتق دیسک روش‌های غیر از جراحی در اولویت هستند. در این مقاله انواع درمان دیسک گردن و تنگی کانال نخاعی را به صورت کامل مورد بررسی قرار دادیم.