خشکی و گرفتگی شانه مشکل بسیار شایعی است، بنابراین اگر گرفتگی شانه حرکت دادن این مفصل را برای‌تان سخت کرده است، باید بدانید که هم‌دردان بسیاری دارید. خشکی شانه مشکل شایعی است که اثر نامطلوبی بر زندگی روزمره می‌گذارد. خشکی و گرفتگی شانه انجام فعالیت‌های روزمره مانند بردن دست بالای سر و برداشتن اشیاء از این ارتفاع، بلند کردن وسایل سنگین یا پوشیدن پیراهن را دشوار می‌سازد. خشکی و گرفتگی شانه حتی خوابیدن را نیز مختل می‌کند.

خوشبختانه برای بازگرداندن احساس راحتی و درمان خشکی شانه روش‌های زیادی وجود دارد. به این منظور ابتدا باید دلایل ایجاد احساس خشکی و گرفتگی در شانه شما تشخیص داده شود، سپس بهترین روش درمان توسط پزشک برای شما تجویز شود.

علت خشکی شانه چیست؟

خشکی و گرفتگی شانه دلایل مختلفی دارد. شایع‌ترین علل خشکی شانه را در این بخش بررسی می‌کنیم:

شانه یخ‌زده

شانه منجمد یا کپسولیت چسبنده معمولاً پس از آسیب‌دیدگی بروز می‌یابد. بیماران مبتلا به بیماری‌های خاص مزمن مانند دیابت یا بیماری پارکینسون نیز درگیر مشکل شانه یخ‌زده می‌شوند. علت شانه منجمد هر چه که باشد، شانه به دلیل التهابی که بافت آسیب دیده دور مفصل ایجاد می‌کند سفت می‌شود.

عارضه شانه یخ‌زده یک تا دو سال طول می‌کشد و معمولاً طی چند مرحله پیشرفت می‌کند. مرحله اول با درد شدید و خشکی تدریجی همراه است. درد در مرحله بعدی فروکش می‌کند، اما حرکت مفصل به تدریج کمتر و کمتر می‌شود. سپس شانه قدرت و دامنه حرکتی‌اش را به آهستگی بازمی‌یابد، این فرایند ممکن است ماه‌ها طول بکشد.

آرتریت

هر کدام از مفصل‌های بدن ممکن است دچار آرتریت شود. آرتریت شانه با التهاب یا ساییدگی غضروف مفصلی همراه است. علائم شامل درد، ورم و کاهش دامنه حرکتی می‌شود.

پارگی SLAP شانه

حلقه‌ای از غضروف نرمی به نام لابروم داخل حفره شانه را می‌پوشاند. از آسیب دیدن این غضروف با اصطلاح پارگی لابروم فوقانی از قدامی تا خلفی یا پارگی SLAP یاد می‌شود. پارگی SLAP گاهی پیامد ورزش‌های سنگینی مانند وزنه‌برداری، شنا یا پرتاب توپ یا انجام دادن فعالیت‌های روزمره‌ای مانند برداشتن کتاب از قفسه است. پارگی SLAP شانه علاوه بر درد با خشکی مفصل شانه درگیر نیز همراه است.

در مورد شانه درد نیز بخوانید!

پارگی روتاتور کاف

روتاتور کاف که از عضلات و تاندون‌ها تشکیل می‌شود، بالای بازو را به حفره شانه متصل می‌کند. پارگی روتاتور کاف به مرور زمان در اثر استفاده بیش از حد یا آسیب‌دیدگی ناگهانی در سانحه رخ می‌دهد. از نشانه‌های پارگی روتاتور کاف می‌توان به درد شانه و به سختی بالا بردن دست اشاره کرد.

بورسیت زیراخرمی

بورسیت زیراخرمی باعث خشکی شانه هنگام انجام فعالیت‌های بالاسری مانند پرتاب توپ بیسبال می‌شود. بیمار حتی به راحتی نمی‌تواند دستش را عقب ببرد تا کتش را بپوشد. بورسیت زیراخرمی در اثر التهاب بورس بروز می‌یابد؛ بورس کیسه‌ای مملو از مایع روان‌کننده شانه است.

جراحی برداشتن سینه (ماستکتومی)

قدرت و دامنه حرکتی شانه غالباً پس از جراحی سرطان سینه کاهش می‌یابد. حداقل بخشی از ناحیه زیربغل نیز در اکثر جراحی‌های سرطان سینه درگیر می‌شود. درمان بسیاری از بانوان با برداشتن فقط یک گره لنفاوی نگهبان انجام می‌شود، این عمل کم‌تهاجمی‌تر از برداشتن کامل غدد زیربغل است. اگر گره نگهبان یا دیگر غدد لنفاوی حاوی سلول‌های سرطانی باشد، برداشتن کامل غدد زیربغل ضرورت می‌یابد. انجام این عمل تهاجمی بر روی زیربغل باعث بروز مشکلات شانه پس از جراحی می‌شود.

جراحی شانه

جراحی شانه نیز یکی از دلایل خشکی و گرفتگی شانه است. خشکی شانه گاهی یکی از عوارض جانبی پارگی روتاتور کاف شانه است. خشکی پس از جراحی روتاتور کاف بسیار شایع است. بنابراین هر جراحی‌ای که دور مفصل انجام شود، مجموعه‌های از پیش‌برنامه‌ریزی‌شده‌ای (DNA) از رویدادها را برمی‌انگیزد که به ضخیم‌تر شدن و کاهش انعطاف تاندون‌ها و رباط‌ها دامن می‌زند.

دیگر دلایل خشکی شانه

دیگر دلایل خشکی و گرفتگی شانه عبارت است از:
• کمبود ویتامین D و
• سردی آب و هوا.

چه موقع به دکتر مراجعه کنم؟

در صورت بروز علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:
• اگر درد و خشکی شانه‌تان مداوم است و از بین نمی‌رود. ممکن است درد شب‌ها هنگام خوابیدن تشدید شود و
• اگر درد آن‌قدر شدید است که حرکت دادن شانه و بازو را برای‌تان سخت می‌کند.

تشخیص علت خشکی شانه

پزشک ابتدا علت خشکی شانه را پیدا می‌کند. به این منظور پزشک پرونده پزشکی‌تان را بررسی می‌کند و معاینه بالینی انجام می‌دهد.
همچنین پزشک حساسیت به لمس و ورم را بررسی می‌کند و دامنه حرکتی و پایداری مفصل را ارزیابی می‌کند. روش‌های تصویربرداری مانند رادیوگرافی یا MRI تصاویر دقیقی را از شانه تولید می‌کند که برای تشخیص مشکل مفید است.
پزشک سؤال‌هایی مانند موارد زیر را برای تعیین علت خشکی شانه می‌پرسد:
• یک شانه خشک است یا هر دو؟
• خشکی شانه ناگهان شروع شد؟ اگر بله، در آن زمان مشغول انجام چه کاری بودید؟
• دیگر ناحیه‌های بدن نیز خشک است؟
• می‌توانید ناحیه خشک را مشخص کنید؟
• وقتی شانه را در جهت‌های خاصی حرکت می‌دهید، شانه دردناک‌تر و به لمس حساس‌تر می‌شود؟
• شانه دردناک سرخ، داغ یا متورم است؟
• درد شانه شب‌ها نمی‌گذارد بخوابید؟
• مجبور شده‌اید فعالیت‌های‌تان را به دلیل خشکی شانه محدود کنید؟

درمان گرفتگی و خشکی شانه

پزشکان روش‌های درمان زیر را با توجه به علت و شدت خشکی و گرفتگی شانه توصیه می‌کنند:

درمان دارویی خشکی شانه

پزشک داروهایی مانند داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs) یا کورتیکواستروئیدها را تجویز می‌کند. کورتیکواستروئیدها داروهای ضدالتهابی قدرتمندی هستند که به صورت خوراکی مصرف می‌شوند یا پزشک آن‌ها را در مفصل شانه تزریق می‌کند.

تزریق PRP برای خشکی شانه

تزریق پلاسمای سرشار از پلاکت (PRP) برای مدیریت خشکی شانه بدون مصرف دارو یا انجام جراحی مفید است. تزریق پی آر پی به بهره‌گیری از قدرت طبیعی التیام‌بخشی بدن برای رفع خشکی و بازیابی عملکرد شانه کمک می‌کند.

فیزیوتراپی خشکی شانه

متخصص طب فیزیکی با به‌کارگیری تکنیک‌های فیزیوتراپی و آموزش حرکات ورزشی مناسب به شما کمک می‌کند روند درمان و بهبود گرفتگی شانه را سریع‌تر طی کنید. برخی از این حرکات ورزشی را در ادامه معرفی می‌کنیم.

حرکات ورزشی با توجه به شرایط شما و شدت گرفتگی و خشکی شانه شما تجویز می‌شوند. به همین دلیل بهتر است بدون مشورت با پزشک هیچ حرکت ورزشی‌ای انجام ندهید.

حرکت دادن دست به کمک دست قوی‌تر

بازوی قوی‌تر را زیر بازوی دردناک بگذارید تا بازوی قوی‌تر نگهدارنده بازوی دردناک باشد. بازو را به آرامی، مانند زمان تکان دادن نوزاد، به چپ و راست تکان بدهید. این تمرین برای به حرکت درآوردن شانه‌های خشک و دردناک فوق‌العاده است. حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.

کشش عضلات جلوی شانه

این حرکت برای شل کردن عضلات شانه و اصلاح حالت‌ اندامی فوق‌العاده است. آرنج‌تان را ۹۰ درجه خم کنید و ساعدتان را به گونه‌ای روی دیوار یا چهارچوب در بگذارید که انگشتان‌تان رو به سقف باشد. رو به جلو خم شوید تا کششی در بالای بازو، شانه جلویی و اندکی در قفسه سینه ایجاد شود. این حرکت عضله سینه‌ای را تحت کشش قرار می‌دهد. چند ثانیه در این حالت بمانید، سپس بازوها را شل کنید. حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.

حرکت دادن گردن به سمت عقب

برای انجام این حرکت به روش زیر عمل کنید:

• سر، گردن و ستون فقرات را در حالت ایستاده یا نشسته هم‌راستا با هم نگه دارید.
• چانه را تا جایی که تنشی احساس نکنید، رو به جلو بکشید.
• سپس چانه را رو به عقب به سمت گلو گردن منقبض کنید.
• حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.

کشش بازو به سمت مخالف

برای انجام این حرکت به روش زیر عمل کنید:

حرکت کشش بازو به سمت مخالف را به روش زیر انجام بدهید.
• بازوی چپ را از ارتفاعی تقریباً به اندازه قفسه سینه، از جلوی بدن رد کنید.
• بازوی چپ را روی چین آرنج بازوی راست بگذارید یا بازوی چپ را با دست راست نگه دارید.
• همان‌طور که به روبه‌رو نگاه می‌کنید، شانه را بکشید.
• این کشش را ۳۰ ثانیه حفظ کنید.
• حرکت را برای سمت مخالف تکرار کنید.

بالا آوردن دست‌ها از جلو

برای انجام این حرکت به روش زیر عمل کنید:

۱. دست‌ها را مشت کنید و آن‌ها را جلوی مفصل‌های ران قرار بدهید.
۲. همان‌طور که دست‌ها را بالای سر می‌برید، عمل دم را انجام بدهید تا دست‌ها بالای سر به هم برسد.
۳. دست‌ها را به سمت موقعیت اولیه پایین بیاورید.
۴. حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.

کشش عضلات شانه از پشت

این روش طی مراحل زیر انجام می‌شود:

۱. بایستید و پاها را بیشتر از عرض لگن باز کنید، به شکلی که نوک پنجه‌ها رو به جلو باشد.
۲. دست‌ها را پشت کمر در هم گره کنید و قفسه سینه را منبسط کنید.
۳. عضلات پا را درگیر کنید و زانوها را کمی خم کنید.
۴. لولای مفصل‌های ران را رو به جلو خم کنید، بازوها را به سمت سقف بالای سر ببرید.
۵. بگذارید سرتان آویزان بماند و چانه‌تان را کمی به سمت قفسه سینه بکشید و منقبض کنید.
۶. تا یک دقیقه در این وضعیت بمانید.

شاک ویو تراپی

یکی از روش‌های درمان خشکی و گرفتگی شانه شاک‌ویوتراپی است. امواج شوکی با استفاده از پروب دستی مخصوص از پوست عبور داده می‌شود تا به بخش سفت شانه برسد. امواج شوکی منتقل‌شده جریان خون را بهبود می‌دهند و فعالیت سلول‌های بنیادی بافت را برمی‌انگیزند. در نتیجه خشکی شانه برطرف و واکنش التیام‌بخشی قوی‌تر می‌شود.

تحریک الکتریکی

تحریک کردن عصب‌ها یک راه برای تقویت عضلات شانه خشک و گرفته است. تحریک الکتریکی گاهی برای منقبض کردن عضلات یا کاهش التهاب به کار برده می‌شود، البته تحریک الکتریکی گاهی روشی برای دریافت دارو است.

اولتراسوندتراپی

وقتی پوست در معرض درمان اولتراسوند قرار می‌گیرد، امواج صوتی ریزارتعاشی را در بافت ایجاد می‌کند. این ارتعاش انرژی حرارتی‌ای تولید می‌کند که جریان خون را در موضع درمان افزایش می‌دهد. جریان خون افزایش‌یافته اکسیژن و مواد شیمیایی بیشتری را به موضع می‌رساند که برای بهبود دامنه حرکتی ضروری است.

تکار تراپی

TECAR سرواژه انتقال انرژی خازنی و مقاومتی است. تکارتراپی فرایند التیام‌بخشی را تسریع می‌کند؛ گردش خون را بهبود می‌دهد و به بازسازی بافت کمک می‌کند. نتیجه تمام این اثرها برطرف شدن خشکی شانه است.

ماساژدرمانی

ماساژدرمانی عضلات شانه را تقویت و پایدار می‌کند و حالت اندامی و موقعیت شانه را اصلاح می‌کند. در نتیجه خشکی و گرفتگی شانه برطرف می‌شود.

بیوفیدبک

بیمار در درمان بیوفیدبک به حسگرهای الکتریکی‌ای متصل می‌شود که برای دریافت اطلاعاتی درباره بدن به بیمار کمک می‌کند. بیمار به کمک این بازخورد تغییراتی جزئی، مانند شل کردن عضلات خاص شانه، را در بدن ایجاد می‌کند تا به نتایج دلخواهی مانند کاهش خشکی شانه برسد.

لیزر پرتوان

درمان با لیزر پرتوان برای رفع خشکی یا گرفتگی شانه مفید است. این دستگاه یک دستگاه تقویت نور است که با گسیل القایی تابش به روشی ایمن کار می‌کند.

موبیلیزیشن مفصل

موبیلیزاسیون مفصل درمانی است که باید توسط متخصص طب فیزیکی انجام شود. این درمان با هدف افزایش توانایی حرکتی مفصل شانه از طریق کشش کپسول مفصلی انجام می‌شود. چون موبیلیزاسیون مستلزم شناخت کامل آناتومی است، فقط باید توسط متخصص طب فیزیکی حرفه‌ای و آموزش‌دیده انجام شود.

جراحی

جراحی که با هدف برداشتن بافت همبند جای زخم و آزاد کردن انقباض انجام می‌شود، درد شانه خشک و گرفته‌ای را کاهش می‌دهد که به درمان‌های توان‌بخشی یا فیزیوتراپی واکنش نشان نداده است. جراحی عملکرد شانه را بهبود می‌دهد. رویکردهای جراحی متفاوتی با توجه به علت خشکی شانه به کار برده می‌شود که از آن جمله می‌توان به روش‌های زیر اشاره کرد:
• دستکاری یا مانیپولاسیون تحت بیهوشی: بیمار بیهوش می‌شود. سپس پزشک شانه را با اعمال نیرو حرکت می‌دهد تا بافت همبند جای زخم و کپسول مفصلی کشیده یا پاره شود. در نتیجه گرفتگی شانه برطرف و دامنه حرکتی بیشتر می‌شود و
• آرتروسکوپی شانه: پزشک برشی را در بخش‌های گرفته کپسول مفصلی ایجاد می‌کند. عمل بسته یا آرتروسکوپی با استفاده از ابزاری به اندازه مداد انجام می‌شود که جراح آن را از راه برش‌های کوچک دور شانه وارد مفصل می‌کند.

مراقبت‌های خانگی

درمان‌های خانگی زیر به رفع خشکی و گرفتگی شانه کمک می‌کند:
• مصرف داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs) بدون نسخه
• گرمادرمانی شانه: گرفتن دوش آب گرم ملایم به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه هدف از گرمادرمانی شانه را برآورده می‌کند.
• یخ گذاشتن روی شانه: کیسه یخ را داخل روبالشی بگذارید و به مدت ۱۰ دقیقه روی شانه قرار بدهید.
• ماساژ: از یکی از اعضای خانواده‌تان بخواهید عضلات دردناک‌تان را ماساژ بدهد.

آیا می‌توان از خشکی و گرفتگی شانه پیشگیری کرد؟

بسته به علت خشکی و گرفتگی شانه می‌توانید فعالیت‌هایی را برای رفع خشکی شانه انجام بدهید. حرکات ورزشی ساده شانه برای کشش و تقویت عضلات و تاندون‌های روتاتور کاف مفید است. متخصص فیزیوتراپی یا کاردرمانی روش صحیح انجام حرکات ورزشی را آموزش می‌دهد. اگر به بیماری سرطان سینه مبتلا هستید و قرار است جراحی ماستکتومی (برداشتن پستان) را انجام بدهید، پیش از ماستکتومی به فیزیوتراپیست مراجعه کنید.
اگر سابقه ابتلا به مشکلات شانه را دارید، برای پیشگیری از آسیب‌دیدگی ۱۵ دقیقه قبل از ورزش یخ روی شانه بگذارید. حرکات ساده دامنه حرکتی را پس از ابتلا به بورسیت یا تاندونیت هر روز انجام بدهید تا به عارضه شانه یخ‌زده مبتلا نشوید.

پرسش‌های پرتکرار

وقتی شانه‌ام خشک و گرفته است، چه ورزش‌هایی را نباید انجام بدهم؟

از انجام دادن ورزش‌هایی که مستلزم انجام حرکات بالاسری یا فشاری است، خودداری کنید. فکر انجام حرکاتی مانند پرتاب توپ یا حرکات خاص همراه با استفاده از وزنه مانند پرس‌های بالاسری و حرکت زیربغل را از سرتان بیرون کنید.

خشکی شانه چقدر طول می‌کشد؟

مدت زمان استمرار خشکی شانه به علتش بستگی دارد، عارضه‌ها متفاوت‌اند و بهبودشان به یک اندازه زمان نمی‌برد. بهبود بعضی عارضه‌ها سال‌ها طول می‌کشد و بعضی دیگر زودتر برطرف می‌شود.

وقتی شانه‌ام خشک و گرفته است، چطور باید بخوابم؟

دو بالش زیر سر بگذارید، به شکلی که بالش بالایی کمی عقب‌تر از بالش پایینی قرار بگیرد. به پهلو یا به پشت بخوابید. به گونه‌ای بخوابید که بالش پایینی شانه‌ها و بالش بالایی گردن را نگه دارد. یک بالش را بغل کنید، چون به این‌ترتیب شانه بالایی در موقعیت منبسط و باز قرار می‌گیرد.

شانه خشک را چطور باید ماساژ بدهم؟

دست چپ را بالای شانه راست بگذارید. عضله را منقبض کنید و شانه را بالا ببرید، همان‌طور که شانه را شل می‌کنید، فشار را کاهش دهید. فشار محکمی را اعمال کنید و انگشتان‌تان را به صورت دورانی به گردن نزدیک‌تر کنید. همین حرکات را با دست راست بر روی شانه چپ انجام بدهید.